Saddam Hussein dưới giá treo cổ

Biên soạn: Hải Hà - Lê Văn Thắng

Phần I: IRAQ - ĐẤT NƯỚC SINH RA SADDAM HUSSEIN 

Trên bản đồ thế giới, ngày nay có thể thấy cộng hoà Iraq nằm ở tâm điểm khu vực Trung Đông, trên con đường huyết mạch nối liền Ấn Độ Dương đi qua biển Địa Trung Hải, là điểm hội tụ giao lưu của Châu Âu, Châu Á và Châu Phi, có vị trí địa lý quan trọng mang tính chiến lược then chốt, thuộc khu vực có trữ lượng dầu mỏ và khí đốt lớn nhất thế giới, là mối quan tâm thường trực về lợi ích kinh tế và chiến lược của nhiều nước như Mỹ, Nga, Trung Quốc, Iran và thế giới Arập...

Lãnh thổ Iraq với diện tích 437.072 km2, nằm ở tọa độ 33 độ vĩ bắc và 44 độ kinh đông thuộc khu vực Trung Đông, được bồi đắp nên từ đồng bằng Lưỡng Hà đổ ra vịnh Perside. Phía bắc Iraq giáp Thổ Nhĩ Kỳ, đông giáp Iran, vịnh Perside, nam giáp Kuwait và Arab Saudi, tây giáp Jordani và Xyri. Đồng bằng Lưỡng Hà trù phú này được hai con sông Elphrate và Tigris tưới nước, hợp lưu thành một vùng đầm lầy rộng lớn. Phía bắc và đông bắc san sát các dãy núi ngăn thành biên giới tự nhiên với Iran và Thổ Nhĩ Kỳ. Khí hậu Iraq chủ yếu là khí hậu sa mạc, có thể nói là nóng hàng đầu thế giới về mùa hè, hơi lạnh về mùa đông. Các vùng núi phía Bắc và Đông Bắc có mùa đông lạnh, thỉnh thoảng có tuyết rơi.

Về tổ chức nhà nước, Iraq là đất nước theo chính thể cộng hoà, đứng đầu nhà nước là tổng thống, đứng đầu chính phủ là thủ tướng. Tổng thống do Hội đồng chỉ huy cách mạng bầu và phải giành được từ 2/3 số phiếu bầu trở lên. Iraq có cơ quan lập pháp là Quốc hội gồm 250 ghế, trong đó 30 ghế do tổng thống chỉ định, đại diện cho 3 tỉnh Dahuk, Arbil, As Sulaymaniyah, còn 220 ghế đại biểu được bầu theo phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ 4 năm. Các khu vực hành chính của Iraq bao gồm 18 tỉnh, trong đó có các thành phố lớn là thủ đô Baghdad, Basrah, As Sulaymaniyah, Irbil, Mosul...

Với số dân khoảng 25 triệu người, Iraq là một đất nước có mật độ dân số không lớn (47 người/km2), bao gồm chủ yếu là người Arab (chiếm 75%- 80%), người Kurd (15%-20%), người Thổ Nhĩ Kỳ và một số dân tộc khác. Tôn giáo chủ yếu là đạo Hồi dòng Shiite (60%-65%), tiếp đến là dòng Hồi giáo Sunni (32% - 37%), đạo Thiên chúa và các tôn giáo khác chỉ chiếm khoảng 3%. Người dân Iraq sử dựng ngôn ngữ chính thức là tiếng Arab và tiếng Kurd, ngoài ra tiếng Anh, tiếng Armenia và Assyri cũng được sử dụng rộng rãi.

Khu vực chủ đạo của nền kinh tế Iraq là dầu mỏ, chiếm 95% nguồn thu ngoại tệ của đất nước. Thu nhập hàng năm khoảng 25 tỷ USD. Trong những năm 1980, cuộc chiến tranh giữa Iran và Iraq kéo dài suốt 8 năm đã tiêu tốn của Iraq khoảng 150 tỷ USD, buộc chính phủ Iraq phải thực hiện chính sách hà khắc và vay nợ nước ngoài. Tiếp đó, khi đưa quân vào Kuwait, cuộc chiến tranh vùng Vịnh diễn ra khiến đất nước này lâm vào tình trạng hết sức khó khăn và bị cấm vận kinh tế. Chiến tranh đã phá hủy phần lớn tiềm năng năng lượng, công nghiệp và kết cấu hạ tầng quốc gia. Tháng 12 năm 1996, "Chương trình đổi dầu lấy lương thực" và các nhu yếu phẩm khác do Liên Hợp Quốc ấn định đã được thực hiện theo từng giai đoạn đã góp phần cải thiện điều kiện kinh tế của Iraq, giúp đất nước này hồi sinh. Tuy nhiên, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) 59,9 tỷ USD và mức bình quân GDP đầu người 2700 USD vẫn còn kém xa mức chiến tranh và nợ nước ngoài còn nhiều (130 tỷ USD).

Những lĩnh vực nổi bật trong công nghiệp là dầu mỏ, hoá chất, hàng dệt, vật liệu xây dựng và thực phẩm. Trong nông nghiệp chủ yếu là lúa mì, lúa mạch, gạo, rau quả, chà là, bông, gia súc, cừu.

Về văn hoá, giáo dục, Iraq là nước kém phát triển. Trình độ biết đọc biết viết trong dân chúng chỉ chiếm 58%, trong đó 70,7% là nam và 29,3% là nữ. Mặc dù giáo dục ở Iraq miễn phí với cấp tiểu học là bắt buộc, nhưng nhiều trẻ em nông thôn không có điều kiện đi học. Chỉ có khoảng 60% trẻ em dưới độ tuổi 15 là biết chữ, tỷ lệ này ở những người trong độ tuổi 15 - 45 là 89%. Giáo dục đại học phát triển không đáng kể, cả nước chỉ có 7 trường đại học và 20 viện nghiên cứu kỹ thuật. Về y tế, Iraq cũng là nước có trình độ rất thấp do hệ thống vệ sinh và phòng bệnh nghèo nàn, thiếu nước sạch sinh hoạt trầm trọng. Tuổi thọ trung bình của người dân Iraq đạt 66,53.

Vùng lãnh thổ mà đất nước Iraq ngày nay đang tồn tại có một lịch sử rất lâu đời, là cái nôi của nền văn minh cổ nhất. Cái tên Iraq xuất hiện trên thế giới từ năm 661 khi diễn ra cuộc chinh phục của các nước Arab. Triều đại Abbassides sáng lập nên Baghdad đánh dấu một thời vàng son của nền văn minh Hồi giáo Arập. Baghdad được gọi với nghĩa là "Thành phố hào quang". Từ giữa thế kỷ XI cho đến thế kỷ XIV, thành phố này trở thành trung tâm của nền văn minh Hồi giáo và thế giới. Thế nhưng suốt một thời gian dài tiếp theo đó Iraq phát triển thật đáng buồn: suy thoái kéo dài kèm theo các cuộc chinh phục của những kẻ xâm lăng tới các vùng châu Á. Chính trên mảnh đất này đã sinh ra nhà lãnh đạo quân sự - chiến lược tài ba huyền thoại Saladin (Saladin-SAlah al Din (Tiếng Anh) là thủ lĩnh chiến tranh người gốc Kurd đã đẩy lùi đội quân Thập tự chinh ra khỏi Jerusalem năm 1187 ), người được Saddam Hussein rất hâm mộ, đã đánh dấu chấm hết cho cuộc xâm lấn lãnh thổ Iraq của phương Tây thời trung cổ và hất cẳng người châu Âu ra khỏi Trung Đông. Năm 1534 Iraq trở thành một tỉnh của đế chế Ottoman. Sau khi đế chế này tan rã và sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Iraq lại bị đế quốc Anh chiếm đóng.

Có thể nói chính trong thời kỳ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, khi mỏ dầu Mosul dược phát hiện, ý nghĩa chiến lược của dầu mỏ và khu vực Trung Đông tăng lên mạnh mẽ, thì Iraq trở thành trọng điểm địa chính trị của khu vực Trung Đông nói riêng và thế giới nói chung.

Hiến pháp năm 1970 của Iraq tuyên bố mục đích "xây dựng một quốc gia Arab thống nhất và thiết lập chế độ XHCN". Và cũng chính với mục tiêu ấy mà đất nước Iraq gắn liền với nét đặc trưng dân tộc chủ nghĩa mang tính Arab của mình. Saddam Hussein đã thực hiện thành công chính sách quân sự hoá xã hội nhờ bán dầu lửa vào năm 1973.

Tuy nhiên, cuộc chiến tranh Iran - Iraq vào tháng 9 năm 1980 và kéo dài 8 năm đã làm cho đất nước này kiệt quệ. Cuộc chiến chỉ chấm dứt, khi có sự dàn xếp của Liên Hợp Quốc. Cuộc chiến đã làm 1 triệu người thiệt mạng và 2 triệu người bị thương đối với cả hai phía.

Tháng 8 năm 1990, Iraq lại tấn công Kuwait và xảy ra chiến tranh vùng Vịnh. Sau gần 3 tháng tiến hành chiến tranh, mặc dù bị thất bại, nhưng chính quyền của Saddam Hussein vẫn tồn tại. Từ đó Iraq chịu sự cấm vận của Liên Hợp Quốc và Mỹ. Là một người kiên quyết theo đường lối dân tộc, Saddanl Hussein kiên trì đường lối đối ngoại cứng rắn, không khuất phục trước ý đồ tiêu diệt chế độ Iraq của chính quyến Mỹ, tuy nhiên đối với thế giới, ông lại tìm cách thể hiện đất nước Iraq là nạn nhân của chính sách hiếu chiến Mỹ.

SADDAM HUSSEIN - MỘT CON NGƯỜI, MỘT CHÍNH TRỊ GIA ĐỘC TÀI 

Thời thơ ấu và con đường dẫn đến quyền lực

Saddam Hussein sinh ngày 28/4/1937 trong một gia đình nông nô thuộc làng al-Awja, ngoại ô thành phố Tikrit, là người theo dòng Hồi giáo Sunni. Cha của Saddam Hussein là Madzid - một người nông dân nghèo, cả đời làm ruộng và đã chết trước khi Saddam Hussein chào đời. Cậu bé lớn lên trong gia đình người chú ruột, đồng thời là bố dượng của cậu tên là Ibrahim al-Hassan, vì theo phong tục địa phương sau cái chết của người anh, người em sẽ lấy chị dâu của mình.

Năm 1947, khi mới 10 tuổi cậu bé đã rời quê hương lên thành phố Tikrit và ở nhà em trai mẹ mình là Tulfakh. Là người tham gia phong trào chống thực dân Anh do al-Gailani lãnh đạo năm 1941, người cậu đã truyền cho đứa cháu Saddam Hussein nhiều bài học về chủ nghĩa dân tộc và lòng căm thù chế độ thống trị của thực dân đế quốc nước ngoài. Năm 1954, Saddam Hussein thi đỗ vào trường al-Karh, một trường nổi tiếng là thành trì của chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa toàn Arab.

Cuộc cách mạng Ai Cập nổ ra ngày 23/7/1952 đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến cục diện chính trị ở Iraq. Tổng thống Ai Cập Abdel Nasser trở thành thần tượng của Saddam Hussein và là lý tưởng của những người theo chủ nghĩa dân tộc toàn Arab. Năm 1957, khi 20 tuổi, Saddam Hussein gia nhập chi nhánh của đảng Baath toàn Arab tại Iraq.

Cuộc cách mạng 14/7/1958 là bước ngoặt quan trọng trong lịch sử đất nước Iraq. Iraq tuyên bố trở thành nước cộng hoà độc lập. Thế nhưng mùa xuân năm 1959 nổ ra cuộc đấu tranh giành quyền lực giữa đảng Cộng sản Iraq và đảng Baath. Khẩu hiệu chính của những người đảng Baath là thống nhất thế giới Arab và chiến dịch tuyên truyền của họ đã thành công trong việc gây ảnh hưởng lên các tầng lớp dân cư rộng rãi và giới trí thức. Chủ nghĩa quốc tế vô sản của những người cộng sản Iraq dường như cái gì đó quá trừu tượng đối với dân chúng Iraq.

Saddam Hussein đã tham gia nhiều hoạt động lớn của đảng Baath, trong đó nổi bật nhất là tham gia hai âm mưu bất thành: Lật đổ chính quyền quân chủ thân thực dân Anh năm 1956 và ám sát thủ tướng Iraq Abdel Karim Kassem năm 1959. Ngày 6/10/1959 Saddam Hussein đã bị thương trong vụ ám sát bất thành này. Abdel Karim Kassem là người công khai chống lại chủ trương đoàn kết các nước Arab của Tổng thống Ai Cập Abdel Nasser thập kỷ 1960, mặc dù chủ trương này được nhiều nước trong khu vực cũng như đảng Baath ủng hộ. Hơn nữa, Kassem lại có lập trường thân Matxcơva, nên đã trở thành "cái gai phải nhổ" trong con mắt của cả chính quyền Mỹ lẫn các thành viên đảng Baath.

Sau vụ mưu sát Abdel Kanm Kassem thất bại, Saddam Hussein mang theo vết thương ở chân vất vả lắm mới tới được al-Avji, sau đó trốn sang Xyri, tới Damas, trung tâm chính của chủ nghĩa Baath. Ngày 21/2/1960 Saddam Hussein từ Jordani chạy sang Cairo Ai Cập và bắt đầu một giai đoạn hoạt động mới trong cuộc đời Saddam Hussein. Khi đó Cairo là trung tâm của chủ nghĩa dân tộc toàn Arab, của "chủ nghĩa xã hội cách mạng theo kiểu dân tộc".

Ngày 25/2/1960 Saddam Hussein bị kết án tử hình vắng mặt tại Iraq vì dính líu tới vụ ám sát Abdel Kanm Kassem năm 1959. Thời gian lưu lạc tại Ai Cập, Saddam Hussein đã học 1 năm tại trường trung học nổi tiếng Kasr-an-Nil và được nhận bằng tốt nghiệp. Sau đó Saddam đã thi đỗ vào khoa Luật của Trường đại học Cairo và học ở đây 2 năm. Từ đó Saddam Hussein trở thành liên lạc viên giữa đảng Baath và Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) thông qua trung gian là Đại sứ quán Mỹ tại Ai Cập. Thời gian ở Cairo, Saddam Hussein từ một người đấu tranh theo kiểu khủng bố đã trở thành nhân vật chủ chốt của đảng Baath toàn Arab tại Ai Cập. Đảng Baath được thành lập năm 1942 do Michel Anak, một người Thiên Chúa giáo và ShAlahedin Bittar, một người theo dòng giáo phái Sunni lập ra năm 1942. Đảng Baath muốn đi tiên phong trong việc sáp nhập chủ nghĩa dân tộc với chủ nghĩa xã hội nhằm chấn hưng các quốc gia Arab. Bản thân chữ Baath là một cương lĩnh Theo tiếng Arab, Baath đã có nghĩa là "phục sinh", "phục hồi" và "phục hưng". Việc các cường quốc phương Tây chia cắt thế giới Arab sau Chiến tranh thế giới thứ nhất chính là điểm xuất phát của tư duy và hệ tư tưởng của đảng Baath. Nhận thức rõ thực tế bị phương Tây áp đặt sau sự sụp đổ của đế chế Ottoman, đảng Baath đã có tham vọng thống nhất lại các quốc gia Arab. Khẩu hiệu của đảng Baath là "thống nhất, tự do, xã hội chủ nghĩa". Tổ chức cơ cấu của đảng Baath đã phản ánh hệ tư tưởng: một bộ chỉ huy liên quốc gia Arab được thành lập bao trùm lên các bộ chỉ huy địa phương ở mỗi nước Arab. Còn cơ cấu quân sự của họ được sao chép theo khuôn mẫu của Đảng Cộng sản Liên Xô.

Đường đến quyền lực 

Do lãnh đạo của Iraq Abdel Karim Kassem có thái độ thân Liên Xô, nên Mỹ rất muốn thay thế chính quyền của viên tướng này và mọi việc được giao cho CIA đảm trách. Năm 1963, CIA cho thành lập một trung tâm chỉ huy tại Kuwait nhằm thông qua đảng Baath, thực hiện kế hoạch lật đổ Abdel Karim Kassem. Ngày 8/2/1963 đảng Baath đứng đầu là "khối XHCN" do đảng lập ra đã chiếm chính quyền ở Baghdad với sự hậu thuẫn mọi mặt và tích cực của Mỹ, các thành viên đảng Baath do Abd al-Salam Aref đứng đầu. Lịch sử Iraq lại thêm một trang đẫm máu và bi kịch. Chính quyền mới được dựng lên ở Baghdad do Abd al-Salam Aref làm Tổng thống, Ahmad Hasan al-Bakr làm Phó Tổng thống. Cả hai nhân vật này đều nổi tiếng có chủ trương ủng hộ "chủ nghĩa dân tộc toàn Arab” do Tổng thống Ai Cập Abdel Nasser để xướng. Tuy nhiên chính quyền của Abd al-Salam Aref chỉ duy trì quyền lực được 9 tháng. Quyền lực của họ dần rơi vào tay những người ngoài đảng Baath, vốn không có lập trường thân Mỹ. Những nhân vật lãnh đạo không thuộc đảng Baath không có lập trường thân Mỹ đã dành nhiều đặc ân về kinh tế cho Liên Xô và Pháp, làm cho Mỹ rất bất bình.

Trong bài phát biểu của mình tại Đại hội toàn Arab lần thứ 6 của đảng Baath diễn ra tại Damas tháng 10/1963, Saddam Hussein vốn là người dũng cảm đã lớn tiếng chỉ trích hoạt động của Ali Salikh As-Saadi, Tổng Bí thư đảng Baath từ năm 1960 và là người có uy tín lớn ở Iraq. Theo đề nghị của Đại hội toàn thể Arập, Đại hội khu vực đảng Baath của Iraq ngày 11/11/1963 đã bãi nhiệm As-Saadi khỏi chức vụ Tổng Bí thư. Hoạt động của Saddam Hussein tại đại hội này có ý nghĩa quyết định đối với sự nghiệp chính trị của ông, vì đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng Michel Afliak - người sáng lập và Tổng bí thư của đảng. Từ tháng 10/1963 Saddam Hussein đã có quan hệ thân thiết và chặt chẽ với Michel Afliak và mối quan hệ này chỉ chấm dứt sau khi Michel Afliak qua đời.

Sau đại hội này vài ngày, ngày 18/11, quân đội dưới sự lãnh đạo của tướng Aref đã loại đảng Baath ra khỏi quyền lực. Thời gian đó, Saddam Hussein bắt đầu thành lập một đảng bí mật mới. Saddam Hussein đã thành công trong việc thuyết phục giới lãnh đạo cộng đồng Arab tin vào kế hoạch của mình là đúng đắn: đó là phải cơ cấu lại tổ chức của đảng Baath tại Iraq và chính họ đã thông qua quyết định thành lập ban lãnh đạo mới của đảng Baath tại Iraq vào tháng 2/1964. Thành phần của ban lãnh đạo mới này gồm có 5 người, trong đó có viên tướng nổi tiếng của Iraq là Ahmed Hasan al-Bakr và Saddam Hussein thuộc ban lãnh đạo khu vực của đảng Baath theo đề nghị của Afliak.

Trong điều kiện hoạt động bí mật và phức tạp như vậy các đảng viên của đảng Baath dưới sự lãnh đạo của Saddam Hussein đã thất bại trong hai vụ cướp chính quyền. Saddam Hussein bị bắt và bị giam trong xà lim.

Nhờ kế hoạch do al-Bakr đề ra, các đảng viên của đảng Baath, trong đó có Saddam Hussein đã được giải thoát khỏi nhà tù. Tại đại hội khu vực bí mật bất thường diễn ra tháng 10/1966 al-Bakr đã được bầu làm Tổng Bí thư, còn Saddam Hussein được làm trợ lý. Saddam Hussein được giao nhiệm vụ lãnh đạo một cơ quan đặc biệt của đảng là al- Jihad al-Has và mật danh của cơ quan này là "Jihad Hanin". Đây là "con đẻ" của Saddam Hussein và là bộ máy bí mật bao gồm những sỹ quan trung thành có nhiệm vụ nghiên cứu những vấn đề về tình báo và phản gián.

Ngày 17/7/1968 Saddam Hussein chỉ huy một đơn vị quân đội chiếm phủ tổng thống và đảng Baath thực hiện thành công vụ đảo chính, loại bỏ được tướng Aref. Chính quyền tối cao rơi vào tay Hội đồng chỉ huy cách mạng do al-Bakr đứng đầu. Tướng Ahmad Hasan al-Bakr, người có quan hệ họ hàng với Saddam Hussein vừa là Tổng Bí thư của đảng Baath, Tổng thống và Tổng chỉ huy tối cao, còn Saddam Hussein được làm Phó Tổng thống, Phó chủ tịch Hội đồng chỉ huy tối cao phụ trách các vấn đề an ninh nội địa.

Tình hình trong nước rất phức tạp, đặc biệt là vấn đề người Kurd. Tuyên bố về quyền tự trị của người Kurd đã nhanh chóng được thông qua. "Mặt trận các lực lượng yêu nước" được thành lập dưới sự bảo trợ của đảng Baath. Điều đó đã nhanh chóng tác động sâu sắc đến tình hình chính trị trong nước: ở phía Bắc, nơi người Kurd sinh sống, các hoạt động quân sự chống quân đội chính phủ đã tạm ngừng.

Tháng 7/1970, theo sáng kiến của Saddam Hussein, đảng Baath đã đề ra một loạt những điều kiện cho Ủy ban trung ương Đảng Cộng sản Iraq, nếu muốn gia nhập Mặt trận tiến bộ dân tộc. Những điều kiện đó là "công nhận vai trò lãnh đạo của đảng Baath trong chính phủ, các tổ chức quần chúng và mặt trận", "công nhận sự tiến bộ mang tính lịch sử của cuộc cách mạng 17/7/1968".

Tháng 7/1973, Hiến chương hành động quốc gia được Tổng thống al-Bakr ký với tư cách là Tổng Bí thứ đảng Baath, còn Aziz Mohamed là Bí thứ thứ nhất Ủy ban trung ương Đảng Cộng sản Iraq. Đảng Dân chủ của người Kurd do mâu thuẫn nội bộ, nên đã tách thành hai đảng dân chủ. Sau đó Saddam Hussein đã thành công trong việc phân chia Đảng Cộng sản Iraq và đảng Dân chủ người Kurd, làm cho mâu thuẫn giữa họ tăng lên và cuối cùng ra đòn quyết định loại bỏ những đối thủ chính trị chủ yếu của đảng Baath.

Với vai trò là phụ tá cho Tổng thống Ahmad Hasan al-Bakr, người thường ốm yếu liên tục, Saddam Hussein dần dần thâu tóm quyền lực, tự mình đạo diễn một chương trình cải cách lớn và lập ra bộ máy an ninh hùng mạnh. Khi đã bắt đầu thâu tóm được quyền lực, Saddam Hussein cũng nhận thức được mối nguy hiểm tiềm tàng từ phía Mỹ. Saddam Hussein biết rất rõ Mỹ đã hai lần nhúng tay vào các cuộc đảo chính ở Iraq như thế nào. Saddam Hussein lo ngại rằng có thể một ngày nào đó, Washington sẽ quay sang giúp cho một thế lực khác để lật đổ chính quyền mà ông, với tư cách một Phó Tổng thống đã dày công tạo dựng. Chính vì vậy, Saddam Hussein bắt đầu tính chuyện tự bảo vệ cho mình và Iraq bằng cách đi tìm một thế lực khác hỗ trợ.

Chỉ vài tuần sau vụ đảo chính 17/7/1968, Saddam Hussein đã có mặt tại Matxcơva với mục đích tìm kiếm sự ủng hộ và mua vũ khí. Mối quan hệ Iraq - Liên Xô qua đó trở nên thắm thiết với đỉnh cao là việc ký Hiệp ước hữu nghị và hợp tác giữa hai nước năm 1972, thời điểm mà cuộc Chiến tranh lạnh đang diễn ra gay gắt nhất.

Năm 1973, Baghdad tiến hành quốc hữu hoá Công ty dầu mỏ Iraq vốn được thành lập từ thời chính quyền thực dân Anh chuyên bán dầu mỏ cho phương Tây với giá rẻ mạt. Những khoản thu ngân sách từ nguồn dầu mỏ được chính quyền đầu tư vào ngành công nghiệp, giáo dục và chăm sóc sức khoẻ. Nhờ có xuất khẩu dầu mỏ, Iraq trở thành một trong những quốc gia có mức sống cao trong thế giới Arập vào thập kỷ 70 của thế kỷ trước. Đồng thời, Iraq cũng dùng tiền để xây dựng một lực lượng quân sự hùng hậu có cả vũ khí huỷ diệt hoá học, sinh học và hạt nhân. Saddam Hussein hiểu rõ rằng không thể thực hiện được những kế hoạch đầy tham vọng kia nếu không có được sự ủng hộ của nhân dân cho cuộc cải cách kinh tế và xã hội. 

Mặt khác, để củng cố vị trí và vai trò của mình trong đảng Baath và trong chính quyền, Saddam Hussein đã tăng quyền lực cho "Jihad Hanin". Saddam Hussein sử dụng cơ quan này không chỉ nhằm loại trừ những cá nhân hoặc phe nhóm nào đe dọa đến sự thống trị của đảng Baath từ bên ngoài, mà còn tiêu diệt nhiều phe cánh từ bên trong đảng Baath, siết chặt hàng ngũ của đảng bằng bàn tay sắt trên cơ sở cùng chí hướng. Một trong những nhiệm vụ chính của đảng Baath do Saddam Hussein đề ra là thiết lập sự kiểm soát hoàn toàn về tư tưởng và hành chính đối với quân đội. Các học viện và cao đẳng quân sự chỉ tiếp nhận các đảng viên của đảng Baath, còn các chức vụ cao trong đảng và quân đội chỉ dành riêng cho những sỹ quan có quan hệ thân thiết với Saddam Hussein và những người thân quê hương Tirkit. Saddam Hussein chủ trương chuyển sang hệ thống một đảng và loại bỏ dần các quan chức quân sự thuộc phe cánh của vị tướng già, Tổng Bí thứ đảng Baath al-Bakr ra khỏi đảng. Chính chủ trương đó đã đưa Saddam Hussein, một người trẻ hơn al-Bakr 25 tuổi vươn lên nắm quyền bính. Đến năm 1977, các tổ chức đảng ở cấp quận, huyện, các cơ quan đặc biệt, ban chỉ huy quân sự và các bộ trưởng đã phải báo cáo trực tiếp với Saddam Hussein. Trong khi đó chủ nghĩa toàn Baath đã xâm nhập vào toàn bộ cơ cấu, bộ máy nhà nước, chính quyền, các tổ chức xã hội, quần chúng. Và "Jihad Hanin" đã vươn những "xúc tu” của mình vào khắp xã hội.

Năm 1974, người Kurd ở miền Bắc Iraq nổi dậy. Họ nhận được sự hỗ trợ của chính quyền thân Mỹ ở Iran. Cuộc xung đột này buộc Baghdad phải ngồi vào bàn đàm phán với Tehran. Iraq đồng ý chia sẻ quyền kiểm soát con đường huyết mạch Shatt al-Arab đang gây tranh cãi với Iran. Đổi lại Tehran cắt viện trợ cho lực lượng chống đối người Kurd, tạo điều kiện để Baghdad giải quyết cuộc nổi dậy. Tất cả những quyết định quan trọng này của Baghdad đều có bàn tay tham gia của Saddam Hussein với vai trò Phó Tổng thống. Sau khi ký kết hiệp định với Iran năm 1975, Saddam Hussein áp dụng chính sách "toàn người Baath" đối với các tộc người thiểu số, trước hết là người Kurd được kết hợp với chính sách "Arab hoá" bằng vũ lực. Chính vì vậy, từ năm 1975 - 1978, có khoảng 380 nghìn người Kurd đã bị trục xuất khỏi khu vực Kurdistan.

Trước khi chiến tranh Iran - Iraq nổ ra, tháng 7/1979, Phó Tổng thống Iraq Saddam Hussein đã thực hiện chuyến công du tới một số nước Arab thân Mỹ. Động thái này được coi là phép thử nghiệm của ông ta đối với thái độ của Washington một khi Iraq tấn công Iran, cũng như phản ứng của họ, nếu ông thay thế Ahmed Hasan al-Bakr lên làm tổng thống Iraq. Kết quả là Saddam Hussein đã giành được sự ủng hộ nhiệt liệt của cả Arab Saudi và Kuwait trong việc phát động chiến tranh chống Iran.

Thấy tình thế thuận lợi, cuối năm 1979, Saddam Hussein đã chính thức thay thế Ahmed Hassan al-Bakr lên làm tổng thống Iraq, thông qua phương thức mà báo chí và các học giả phương Tây gọi là "một cuộc đảo chính êm thấm". Ngày 16/7/1979, Tổng thống Ahmed Hassan al-Bakr xuất hiện trên vô tuyến truyền hình: vẻ mặt nghiêm trọng, ông thông báo với người dân Iraq việc ông rút lui khỏi đời sống chính trị và chuyển giao quyền lực cho rafiq ("đồng chí") Saddam Hussein. Vị tổng thống già nua đã viện những lý do cá nhân để giải thích quyết định đột ngột của mình. Không ai bị lừa. Từ lâu Ahmed Hassan al-Bakr đã bị lệ thuộc vào Saddam Hussein, người nắm quyền lực thực sự, hoàn toàn thao túng đảng Baath và bộ máy an ninh. Trò đã vượt qua thầy.

Việc Saddam Hussein lên nắm quyền là một bước ngoặt quyết định đối với chế độ Iraq, từ nay thu hẹp lại thành một nền chuyên chế, độc tài, cá nhân. Saddam Hussein cùng người anh em cùng cha khác mẹ là Barzan hỗ trợ đã tiến hành những cuộc thanh lọc triệt để nhằm loại bỏ những người không ăn cánh trong đảng Baath và cả ngoài đảng. Từ nay chỉ còn một tiếng nói duy nhất trong đảng, đó là tiếng nói của Saddam Hussein. Những ai dường như có thể ngăn cản ông ta trên con đường thăng tiến đều bị truy bức ráo riết. Saddam Hussein rất tâm đắc với câu châm ngôn: "Lắm người, lắm kẻ gây chuyện, hết người hết kẻ gây chuyện".

Tân Tổng thống Iraq Saddam Hussein đã cho áp dụng một loạt các biện pháp an ninh cứng rắn nhằm củng cố quyền lực mới giành được. Sau khi trở thành tổng thống Iraq, Saddam Hussein ngày càng nói nhiều đến sứ mạng đặc biệt của Iraq trong thế giới Arab và "thế giới thứ ba". Tại Hội nghị các nước không liên kết tổ chức tại La Habana năm 1979, Tổng thống Saddam Hussein đã hứa cho các nước đang phát triển vay gần 4 tỷ USD nợ dài hạn lãi suất 0%, chính vì thế Saddam Hussein đã được những người tham dự hội nghị tán dương và ca tụng hết lời.

Chiến tranh Iran - Iraq (1980 - 1988)

Để khẳng định Iraq là cường quốc dẫn đầu trong khu vực, khẳng định vai trò của bản thân như "Hiệp sỹ của các dân tộc Arab", "Thanh gươm của người Arab" và thôn tính tỉnh Kudistan đầy dầu lửa và thiết lập sự kiểm soát hoàn toàn đối với đường ống nước Satt Al-Arab, Saddam Hussein đã lên kế hoạch quân sự quy mô lớn tấn công nước láng giềng Iran. Lên kế hoạch cho "chiến dịch Iran" của mình, Saddam Hussein cũng tính tới thái độ của Mỹ, nước phản đối kịch liệt cuộc cách mạng Hồi giáo ở Iran năm 1979 dẫn tới sự sụp đổ của Quốc vương Palehvi thân Mỹ. Chính vì vậy Mỹ đã cổ vũ mạnh mẽ cho Saddam Hussein tấn công xâm chiếm Iran với phương châm "Tọa sơn quan hổ đấu”, bởi thực chất Mỹ cũng chẳng ưa gì chế độ độc tài của Saddam Hussein.

Ngày 22/9/1980, quân đội Iraq bất ngờ mở cuộc tấn công quân sự vào lãnh thổ Iran. Ban đầu Tổng thống Saddam Hussein nhận định rằng cuộc chiến này sẽ kết thúc chóng vánh với thắng lợi vang dội, vì có sự hậu thuẫn của các nước phương Tây, cũng như một số nước Arab trong khu vực. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Iran Khomeini đã chứng tỏ mình là đối thủ không dễ gì khuất phục. Ông cũng có quyết tâm bảo toàn quyền lực và vị trí của Iran không kém gì Tổng thống Iraq Saddam Hussein.

Có thể nói cuộc chiến tranh Iran - Iraq huynh đệ tương tàn kéo dài 8 năm của những người anh em Arab chẳng những không mang lại lợi lộc gì mà còn gây thiệt hại nghiêm trọng cho cả hai phía. Hơn nữa, các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ lại rất muốn cuộc chiến tranh Iran - Iraq nhùng nhằng càng lâu càng tốt để có cơ hội bán vũ khí kiếm lời. Với những lý do đó, cuộc chiến tranh Iran - Iraq kéo dài đến 8 năm cướp đi sinh mạng của gần 1 triệu người và 2 triệu người thương tật cho cả hai phía, biến vùng dầu lửa vịnh Perside thành "chảo lửa chính trị" của thế giới. Cuộc chiến tranh này đã tiêu tốn của Iraq hàng trăm tỷ USD. Iran còn phải chấp nhận Nghị quyết 598 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc năm 1988. Trong khi đó Iraq tự coi mình là người chiến thắng.

Chiến tranh vùng Vịnh (1990 - 1991)

Sau cuộc chiến tranh với Iran, Saddam Hussein quyết định nhanh chóng trang bị cho quân đội những vũ khí hiện đại và phát triển ngành công nghiệp quân sự. Nhờ thế, chỉ 2 năm sau chiến tranh, Saddam Hussein đã xây dựng được một bộ máy chiến tranh lớn mạnh nhất vùng Đông Arab. Quân đội Iraq với quân số gần 1 triệu người được trang bị những vũ khí hiện đại đã nằm trong tốp dẫn đầu thế giới. Saddam Hussein còn sử dựng bộ máy tuyên truyền lớn mạnh của Iraq rùm beng về cái gọi là "sự bao vây thù địch" nhằm không để cho "Iraq có quyền bình đẳng với Israel".

Trong thời điểm này, Mỹ ngày càng có thái độ chỉ trích đối với Saddam Hussein xung quanh vấn đề người Kurd. Điều đó đồng nghĩa với việc tổng hành dinh của CIA đặt tại Kuwait, nơi từng được coi là hậu phương của Tổng thống Saddam Hussein, nay trở thành quả bom nổ chậm đối với ông. Mang theo mối lo ngại về cơ quan này và vì những lý do kinh tế khác, ngày 2/8/1990, Tổng thống Saddam Hussein đã ra lệnh cho quân đội Iraq tràn vào lãnh thổ Kuwait.

Sở dĩ Saddam Hussein tấn công Kuwait là do nguồn gốc sâu xa tranh chấp lãnh thổ của Iraq với Kuwait. Viện cớ có một thời kỳ (1546 - 1759) Kuwait nằm dưới sự quản lý của đế quốc Ottoman và là một bộ phận của Iraq, nên khi Kuwait được độc lập (năm 1961), Iraq không thừa nhận Kuwait. Tuy năm 1963 Iraq đã công nhận Kuwait, nhưng những người lãnh đạo vẫn đòi chủ quyền đối với Kuwait.

Nguyên nhân trực tiếp là những khó khăn về kinh tế sau chiến tranh với Iran (thiệt hại khoảng 400 tỷ USD) và thiệt hại do giá dầu của Kuwait và Các tiểu vương quốc Arập sản xuất vượt quá quota quy định làm cho giá dầu hạ từ 18 USD/thùng xuống còn 14 USD/thùng. Theo Iraq với giá dầu đó Iraq đã thiệt hại khoảng 89 tỷ USD. Ngoài ra, Iraq còn tố cáo Kuwait khai thác trộm dầu của Iraq trị giá 2,4 tỷ USD ở vùng Rumala thuộc biên giới tranh chấp giữa hai nước.

Liên quân do Mỹ đứng đầu đã vào lãnh thổ Kuwait và tấn công quân đội Iraq và ngày 24/2/1991 đã giải phóng được Kuwait. Tổng thống Saddam Hussein đã bị thất bại nhục nhã trong cuộc chiến tranh vùng Vịnh. Tuy vậy, ông Saddam Hussein vẫn giữ nguyên vai trò là người lãnh đạo tối cao của Iraq.

Saddam Hussein đã mắc sai lầm lớn về chiến lược và chiến thuật trong việc thôn tính Kuwait khi không đánh giá hết những thay đổi diễn ra ở Liên Xô và trong thế giới Arab. Bên cạnh đó, phương Tây không thể ngồi yên nhìn Iraq chiếm lấy Tiểu vương quốc nhỏ bé nhưng giầu tài nguyên này. Bởi đó là đánh mạnh vào những lợi ích thiết thực của họ: dầu mỏ và khí đốt của Kuwait rẻ và đây là chế độ thân phương Tây. Hơn nữa, khi được ra tối hậu thư ngày 15/1/1991 hoặc là rút quân hoặc là chiến tranh, Saddam Hussein đã chọn con đường thứ hai, mặc dù biết rõ "lực lượng đa quốc gia" đứng đầu là Mỹ vượt trội hoàn toàn so với Iraq. Theo ước tính thiệt hại của Iraq chỉ trong 6 tuần chiến dịch "Bão táp sa mạc” cũng không thua kém gì so với chiến tranh 8 năm với Iran. Tuy nhiên, sự lựa chọn này lại mang lại sự nổi tiếng cho vị chính khách hiếu chiến, đầy bí ẩn và khó hiểu này.

Sức mạnh của Saddam Hussein

Sức mạnh của Tổng thống Saddam Hussein nằm ở đâu? Ngoài đảng Baath của ông, quân đội - một trong những đội quân được coi là hùng hậu nhất vùng Vịnh và lực lượng bảo vệ cộng hoà, Tổng thống Saddam Hussein còn có một thứ "vũ khí bí mật". Đó là Hudeir Abass Hamdan Shwerid, một cụ già 72 tuổi sống tại một làng ở phía Nam thành phố Baghdad. Cụ già này là thủ lĩnh của bộ tộc Abu Hamdan lớn nhất Iraq từ khi còn 15 tuổi.

Bộ tộc này hình thành từ thời đế quốc Omeyyade, thế kỷ thứ 7 sau Công nguyên. Đặc điểm của bộ tộc này là nếu trung thành với ai, họ sàn sàng xả thân hy sinh tính mạng vì người đó. Người mà họ trung thành không phải ai khác mà chính là Saddam Hussein. Ngoài bộ tộc Abu Hamdan, Iraq còn có hàng trăm bộ tộc khác. Và hầu như tất cả những bộ tộc này đều tôn kính và ngưỡng mộ Saddam Hussein. Lý do khá đơn giản: khác với các nhà lãnh đạo trước đây, Tổng thống Saddam Hussein không chủ trương đàn áp các bộ tộc ít người, vì sợ họ không thuần phục chính phủ trung ương, Saddam Hussein dừng sức mạnh kinh tế cải thiện đời sống các bộ tộc, thu phục nhân tâm là chính. Chính Shwerid đã công khai bày tỏ lập trường của bộ tộc Abu Haman: "Chúng tôi hợp tác hoàn toàn và trung thành với Saddam Hussein”. Sau chiến tranh vùng Vịnh (1990 - 1991), Tổng thống Saddam Hussein quyết định thực hiện chính sách đoàn kết dân tộc, chống chia rẽ giữa các bộ tộc. Ông giúp các bộ tộc tiền bạc, thực phẩm, thiết bị và địa vị chính trị xã hội. Nhờ vậy, Saddam Hussein đã thành công trong việc củng cố và gia tăng quyền lực nhờ các bộ tộc giúp sức. Kể từ ngày Liên Hợp Quốc cấm vận kinh tế Iraq, các bộ tộc sống khó khăn. Nhưng khi họ xin trợ cấp, Saddam Hussein không bao giờ từ chối. Do đó, họ quyết tâm bảo vệ Tổng thống Saddam Hussein đến cùng.

Sáu sai lầm lớn và quân sự của Saddam Hussein

Cuộc chiến Iraq do Mỹ phát động đã kết thúc, Tổng thống Mỹ George W.Bush ngày 1/5/2003 tuyên bố là các cuộc hành quân quan trọng đã chấm dứt, tức là sự thống trị của đảng Baath và nhiệm kỳ của Tổng thống Saddam Hussein cũng bị kết thúc. Nhưng sau khi Baghdad thất thủ, rơi vào tay Liên quân Mỹ - Anh, Saddam Hussein mất tích. Tuy nhiên, nguyên nhân việc Baghdad thất thủ một cách nhanh chóng, cục diện chiến tranh thay đổi đều có một phần lý do từ cách chỉ đạo của người đứng đầu đất nước. Dưới đây là bản phân tích 6 sai lầm của Saddam Hussein trong việc chỉ huy các lực lượng bảo vệ đất nước của tờ Le Courier:

1. Không lường hết được các cuộc tấn công của Mỹ, về tổng thể còn lơ là trong công tác chuẩn bị cho chiến tranh: Khi khủng hoảng nổ ra, Chính phủ Iraq đã gửi gắm hy vọng vào việc cộng đồng quốc tế có khả năng ngăn chặn hành động đơn phương của Mỹ, lãng phí nhiều tiền của và thời gian vào các vấn đề ngoại giao, bầu cử, thanh sát vũ khí, thiếu coi trọng công tác chuẩn bị chiến tranh cho chính mình; không biết tận dụng thời cơ có lợi để tăng cường chuẩn bị đối phó với chiến tranh. Từ tháng 12/2002 đến khi chiến tranh bắt đầu, Saddam Hussein chỉ tổ chức có 2 đến 3 hội nghị tác chiến, thiếu sự nghiên cứu và chuẩn bị cần thiết cho tình huống khó khăn.

2. Chưa hình thành cục diện cả nước sẵn sàng đánh địch: Iraq hiện có 23 triệu dân; từ tháng 8/2003 khi khủng hoảng đến khi xảy ra chiến tranh có thời gian 8 tháng để chuẩn bị; từ 1/10, khi Mỹ đưa quân ồ ạt tới vùng Vịnh cũng vẫn còn 2 tháng chuẩn bị. Với thời gian dài như vậy, nếu khẩn trương động viên, Iraq ít nhất cũng huy động được 1 triệu người, có thể hình thành thế răn đe khá mạnh đối với Mỹ. Nhưng đội quân thường trực của Iraq lại không thấy tăng cường rõ rệt. Cần phải thấy rằng, chiến tranh đối với nước mạnh là cục bộ nhưng đối với nước yếu là chiến tranh toàn diện, không dựa vào chiến tranh nhân dân thì không thể kháng cự được kẻ địch mạnh.

3. Công tác tuyên truyền không đầy đủ, chưa tập hợp lực lượng dân tộc lớn mạnh: Đứng trước hoạ ngoại xâm, Iraq tuy coi trọng tuyên truyền, nhưng động viên chống chiến tranh lại thiếu nghiêm trọng, chưa hình thành được khí thế của toàn dân tộc trước kẻ thù. Trước chiến tranh, dân chúng Iraq lại còn tranh cãi nhau về địa giới Baghdad, chuẩn bị cho hậu chiến. Ở những khu vực bị quân Mỹ - Anh chiếm đóng, một số dân chúng đã ra đón chào quân Mỹ- Anh, giúp quân Mỹ huỷ hoại nhà Hussein. Một số đơn vị quân đội khi chưa chiến đấu hoặc mới kháng cự mang tính tượng trưng đã đầu hàng. Điều đó chứng tỏ công tác tuyên truyền giáo dục chưa tốt.

4. Lơ là trong công tác chuẩn bị chiến trường, hệ thống phòng ngự có nhiều lỗ hổng: Thực tiễn chiến tranh đã chứng minh, các công trình chiến trường có thể nâng cao đáng kể uy lực của vũ khí trang bị, làm tăng sức chiến đấu của quân đội. Mỹ đã đúc kết, trong chiến tranh thế giới thứ hai, cùng một loại vũ khí, nếu có công trình chiến trường sẽ làm giảm 69% tốc độ tiến công của đối phương, tiến được 1 km thì thương vong của bên tiến công cao gấp 1,8 lần bên phòng ngự, xe tăng bị diệt cao gấp 1,28 lần. Khu vực phía tây Iraq về cơ bản là không có quân đội phòng giữ, khiến bộ binh cơ giới Mỹ đánh thẳng vào quá dễ dàng. Trong một số trận chiến đấu quanh Baghdad, Iraq không có công sự phòng ngự dã chiến mang lại hiệu quả, cũng không biết lợi dụng vật thể kiến trúc có lợi để xây dựng thành trận địa phòng ngự kiên cố, về cơ bản không có chướng ngại vật, không bố trí bãi mìn. Một số lượng lớn mìn và súng đạn giữ trong kho, bị quân Mỹ tước đoạt. Trong cuộc chiến vùng Vịnh lần trước, Iraq đã rải hơn 1000 thuỷ lôi ở khu vực vịnh Perside, làm hư hỏng nặng 4 tàu chiến Mỹ; còn lần này chỉ bố trí có vài chục quả thuỷ lôi, không tạo thành mối đe dọa đối với binh lực và công tác tiếp tế hậu cần của Mỹ.

5. Hệ thống chỉ huy bị tổn thất, mất khả năng điều hành: Thời kỳ đầu chiến tranh, hệ thống chỉ huy điều hành của quân đội Iraq còn phát huy được tác dụng, tổ chức được một số hành động phản kích có quy mô nhất định. Nhưng từ ngày 4/4 trở đi có thể thấy khả năng chỉ huy quân đội của Hussein đã suy giảm rõ rệt, chứng tỏ công tác chuẩn bị cho hệ thống chỉ huy của Iraq trước chiến tranh không đầy đủ, trang thiết bị và khí tài thiếu thốn. Trong tình hình bị mất liên lạc, cấp dưới thiếu khả năng ứng biến độc lập.

6. Thiếu tính chủ động chiến lược, luôn bị động để cho dối phương tiến công: Tiến công là cách phòng ngư tốt nhất, nhất là tác chiến trong thành phố. Nếu Iraq biết lợi dụng khi địch tiến vào đơn độc, nhử địch vào sâu, biết lợi dụng địa hình, địa vật, tập trung lực lượng tổ chức phản kích đúng thời cơ, tiêu diệt một bộ phận địch, rất có khả năng sẽ thay đổi được tiến trình chiến tranh. Nhưng sự chủ động tiến công đó của phía Iraq đều không được thực hiện.

Những giai thoại về Saddam Hussein

Saddam Hussein không bao giờ nghỉ đêm tại một chỗ hai lần và cũng không bao giờ nghỉ đêm tại bất cứ cung điện nào trong vô số cung điện dành riêng cho ông. Nhưng trong khi đó vì mục đích bảo mật, đội cận vệ của Saddam Hussein bao giờ cũng buộc các nhân viên phục vụ các cung điện phải làm việc như thể Saddam Hussein đang ngủ đêm tại đó. Ban đêm Saddam Hussein ngủ không quá 4 đến 5 tiếng đồng hồ và thường tỉnh giấc lúc 3 giờ sáng. Bài thể dục buổi sáng của ông bao giờ cũng phải đi kèm với bơi lội trong bể bơi và ông coi hoạt động này vừa là thú vui cá nhân, vừa là sự cần thiết cho sức khoẻ. Saddam Hussein bị mắc bệnh đau cột sống, nên chính việc bơi lội này làm cho ông giảm bớt những cơn đau đớn. Saddam Hussein không thích dạo bách bộ, mặc dù các bác sỹ khuyên ông mỗi ngày nên đi bộ khoảng 2 giờ đồng hồ. Ở độ tuổi 65, khi đi bách bộ ông đã phải chống gậy, vì thế trong các băng ghi hình làm tư liệu, ông chỉ cho phép quay vài ba bước chân khi ông di chuyển mà thôi.

Tổng thống Iraq tuân thủ nghiêm ngặt chế độ ăn uống. Ông thích ăn các món chế biến từ cá, rau tươi hoa quả và salat. Ông ăn khá ít, mặc dù trông ông to lớn như vậy. Khi ăn, ông thích uống một cốc rượu vang đỏ, nhưng chỉ cho phép mình uống những lúc ít người thân cận có mặt.

Saddam Hussein đọc rất nhiều sách. Ông thích văn học cổ điển Arab và thế giới, tiểu thuyết về những nhân vật tầm cỡ thế giới để lại dấu ấn trong lịch sử. Thần tượng của ông trong chính trị là Winston Churchil. Bản thân Saddam Hussein cũng viết một số cuốn tiểu thuyết mang hơi hướng của chủ nghĩa lãng mạn. Hai cuốn sách được yêu thích nhất ở Iraq của ông là cuốn "Zabiha và Hoàng đế” và “Pháo đài". Trước khi công bố những cuốn sách này, ông bí mật gửi đến các nhà văn chuyên nghiệp ở Iraq để nhận những lời bình luận cũng như gợi ý của họ. Thị lực của ông kém, nên bao giờ ông cũng yêu cầu chuẩn bị các bài phát biểu cho ông phải soạn thảo bằng chữ cỡ to, bởi ông không thích xuất hiện trước công chúng và dư luận trong cặp kính lão.

Saddam Hussein là người ưa hoạt động. Phòng làm việc của ông luôn cực kỳ ngăn nắp. Ông thường xuyên gặp gỡ với các bộ trưởng và tướng lĩnh, theo dõi mọi sự kiện trong nước và quốc tế. Những báo cáo khác nhau của các Bộ trưởng được sắp xếp trật tự. Mỗi báo cáo đều bao gồm tường trình chi tiết tình hình thực tế, những khoản chi tiêu mới nhất và báo cáo tóm tắt, có lúc ông chọn lựa vài báo cáo để nghiên cứu thật kỹ lưỡng. Không ai biết báo cáo nào được ông kiểm tra. Nếu như chi tiết trong báo cáo không khớp với báo cáo tóm lược hoặc ông không hiểu, ông cho triệu tập ngay vị Bộ trưởng đó đến để làm cho ra nhẽ. Trong các cuộc họp như vậy, Tổng thống Saddam Hussein luôn im lặng một cách lịch sự, hiếm khi ông cao giọng. Tổng thống Saddam Hussein thích thể hiện là người kiểm soát mọi lĩnh vực của đất nước, từ luân canh cây trồng cho tới vấn đề phân tích nguyên tử. Tuy nhiên, các cuộc họp này có thể trở thành đáng sợ khi mơn trớn, quở trách hay vặn hỏi các thuộc cấp. Thời gian biểu của ông được tính tới từng phút, do đó lúc nào bên mình ông cũng kèm theo một cuốn sổ nhỏ ghi lịch trình làm việc của mình. Đôi khi có những lời xì xào chê bai ông, vì khi tiếp chuyện mọi người thỉnh thoảng ông lại "nhẹ nhàng" rút lui chừng độ dăm chục phút để ngủ lấy sức, rồi sau đó quay trở lại phòng làm việc và tiếp tục câu chuyện với người đối thoại, làm như không có chuyện gì xảy ra.

Ông thường xem tin tức qua truyền hình, nhưng không chỉ xem truyền hình Iraq hoặc các kênh phát chung cho các nước Arab, mà cả các kênh truyền hình nước ngoài như CNN hoặc BBC. Ông cũng rất thích xem phim truyện của Mỹ, ham nhất là các phim trinh thám kiểu như "Một ngày của Shakal", "Ba ngày của Kondor" hoặc "Kẻ thù của quốc gia".

Đam mê lâu đài, cung điện

Tikrit, cái nôi tuổi thơ quê hương của Saddam Hussein, nổi tiếng về tính tàn bạo và ý thức nổi loạn của dân chúng, nhưng nghèo đói. Người Tikrit cũng là những quan toà tuyệt vời để xét xử nhân cách của những người đối thoại với họ. Trước khi trở thành trung tâm Hồi giáo, Tikrit đã từng là một trung tâm Cơ Đốc giáo lớn ở Trung Đông. Trong thời gian dài dân chúng đã không chịu cải đạo. Phải dùng đến các biện pháp tàn bạo, các chiến binh Hồi giáo mới giành được thắng lợi vào khoảng năm 800. Khi Saddam Hussein lên nắm quyền Tikrit đã đổi mới nhờ sự hào phóng của Saddam Hussein. Những đại lộ lớn trồng cọ hai bên chạy giữa những khu nhà thấp mái ngói, được thiết kế để giữ hơi mát. Ở trung tâm thành phố, Saddam Hussein cho xây một ngôi đền nhỏ bằng đá đỏ, mái vòm có lỗ châu mai do chính ông thiết kế. Thành phố cổ Tikrit đã bị san phẳng để xây dựng các dinh thự. Dinh thự được xây ngay trên đống đổ nát của một pháo đài Cơ Đốc giáo nằm ở thượng nguồn sông Tigris, nơi Saladin ra đời. Một cổng chào đồ sộ với các tượng kỵ sỹ giương cao một thanh kiếm và một lá cờ đính các quả tên lửa, dẫn vào một trong những dinh thự đó. Đó là biểu tượng quyền lực của Saddam Hussein. Ngoài những dinh thự của Saddam Hussein, còn có rất nhiều dinh thự của những người thân và các quan chức cao cấp Iraq. Tất cả đều nhờ sự hào phóng của Saddam Hussein, nên Tikrit mới đổi đời như vậy.

Được hoàn thành phần lớn sau năm 1991, các dinh thự của Saddam Hussein đã bộc lộ tính cách hoang tưởng tự đại của ông ta. Trên bờ sông Habaniyeh, ở miền Trung Iraq Saddam Hussein cho xây một dinh thự có hình dáng một du thuyền lớn thả neo trên sông. Một số dinh thự khác phỏng theo vườn treo Babylon nổi tiếng, một trong bảy kỳ quan của thế giới.

Đó là những toà nhà lớn xây bằng vô số những tảng đá hoa cương với những phòng khách nhỏ sang trọng kiểu Floren, do những nghệ nhân người Iraq và cả người nước ngoài trang trí. Trong các khu vườn được điểm xuyết bằng những vòi phun nước nhân tạo để thoả mãn cơn khát của ông. Ở đây còn có cả ngôi nhà nhỏ kiểu Trung Hoa.

Dọc bờ phía Đông sông Tigris, nơi đi dạo ưa thích của người dân Baghdad, Saddam Hussein đã cho xây dựng hai khu dinh thự tổng thống. Những khu đất cạnh đó đã được trưng dụng bằng những khoản tiền lớn bồi thường cho những chủ sở hữu. Vì lý do an ninh, người đi bộ bị cấm qua lại trên cầu mang tên 14 tháng Bảy nằm dọc theo một trong những dinh thự đó, và những người đi xe máy không được dừng tại đây.

Những người vợ và các con của Saddam Hussein.

Mặc dù tàn bạo với kẻ thù chính trị và kiên quyết trấn áp những kẻ nào mưu toan chống lại mình, nhưng Saddam Hussein lại rất giản dị với gia đình. Ông có cả thảy 4 người vợ. Sajida là người vợ đầu của ông, sinh cho ông 5 người con. Hai con trai Uday và Qusay, ba cô con gái - Rana, Raghad và Hana. Sau Sajida, năm 1986, Saddam Hussein cưới cô Samira Shabandar, vợ cũ của Nour Edine al-Safi, Chủ tịch, Tổng giám đốc Hãng hàng không Iraq và Samira đã sinh cho ông một con trai là Ali. Tiếp đó ông kết hôn với Nidal Hamdani, nữ giám đốc Cơ quan năng lượng mặt trời thuộc Bộ Công nghiệp và Công nghiệp hoá quân sự. Và lần cuối cùng, ông kết hôn với con gái của một trong những quan chức cao cấp của chính phủ Iraq. Đó là cô Iman Hueish, 27 tuổi. Bố cô ta là Bộ trưởng công nghiệp quân sự. Saddam Hussein già hơn vị hôn thê thứ tư của mình tới 38 tuổi. Iman nổi tiếng ở Baghdad, vì được coi là một trong những phụ nữ đẹp nhất. Cô có mái tóc hoe vàng, vì mang dòng giống của người mẹ Đức.

Là người cha tốt trong gia đình, Saddam Hussein thường đưa con gái út Hana đi học ở trường nữ tu sĩ thánh đường Bab Charqi bằng chiếc xe hơi Coccinelle Volkswagen mầu xanh sẫm. Thời gian đầu leo lên đỉnh cao quyền lực, ông vẫn dành thời gian chăm sóc con cái. Dần dần, cuộc sống riêng của ông bị cuốn hút bởi những công việc đại sự. Hai con trai ông là Uday và Qusay phải chịu thiệt thòi và học hành không đến nơi đến chốn. Sau khi cuộc chiến xảy ra, hai con trai ông là Uday và Qusay đã bị quân Mỹ bắn chết.

Saddam Hussein và nỗi sợ bị ám sát

Tại phòng VIP của sân bay Amman, Quốc vương Hussein của Jordani tỏ ra sốt ruột. Ngài đang đón các nguyên thủ quốc gia trong Hội đồng hợp tác Arab tới họp hội nghị cấp cao. Trong tiếng nhạc trang trọng chờ đón, một chiếc máy bay của Hãng hàng không Iraq hạ cánh, nhưng thật bất ngờ, chiếc máy bay trống không. Vài phút sau, một chiếc Boeing thứ hai đỗ xuống, nhưng cả lần này nữa, không có ai bước lên tấm thảm đỏ. Quốc vương Jordani nhỏ thó càng tỏ ra sốt ruột hơn. Cuối cùng ông bạn láng giềng khó hiểu đã tới trên chiếc máy bay thứ ba hạ cánh. Nhưng chưa hết!

Các nguyên thủ quốc gia đã được bố trí ăn nghỉ tại một khách sạn lớn của thủ đô Jordani. Saddam Hussein từ chối. Chỉ ít phút sau khi hạ cánh, Saddam Hussein đột nhiên quay sang Chủ tịch Thượng viện và là cựu Thủ tướng Jordani: "Có thể cho tôi nghỉ nhà Ngài đêm nay được không?” Ngạc nhiên, ông này trả lời: "Tất nhiên, thưa Ngài Tổng thống, nhưng chỉ xin phép được báo trước cho gia đình tôi".

Trong chuyến đi nước ngoài lần cuối cùng, Saddam Hussein đã ngủ qua đêm ở một nơi cách xa các đồng nghiệp Arab. Ông đã đưa từ Baghdad tới từ đồ ăn, thức uống, đến cả đầu bếp và những người kiểm nghiệm thức ăn. Từ lâu, ông đã nổi tiếng không bao giờ ngủ hai đêm liền cùng một chỗ và hạn chế sinh hoạt gia đình đến mức tối thiểu. Trong nhiều cuộc khủng hoảng nổ ra với cộng đồng quốc tế, ông thường cải trang thành dân thường xuất hiện bất ngờ ở những khu bình dân. Vài phút trước đó, một nhóm vệ sỹ tới gõ cửa thông báo với chủ nhà: "Hãy chuẩn bị đón một vị khách đặc biệt trong đêm nay”. Sáng sớm hôm sau, ông khách đặc biệt Saddam Hussein cũng lại lặng lẽ rút đi như khi đến... Giữa đám đông dân chúng, làm sao ai có thể nhận ra ông được?

Saddam Hussein ít khi sống trong các dinh thự nơi ông thường chỉ dùng để tiếp khách nước ngoài. Ông sống trong các biệt thự riêng và thường xuyên thay đổi nơi ở. Trong cuộc xung đột Saddam Hussein ngủ qua đêm trong một lều bạt ngoài sa mạc, trong các nông trang gần Bassorah và trong khu dân cư thuộc khu vực Jirnera-Ghazalie, ở ngoại ô Baghdad. Để tạ ơn Thượng đế che chở, ông cho xây dựng một đền thờ Hồi giáo, Oum el-Maarek, để thờ "Người mẹ các trận đánh", tên tưởng niệm cuộc chiến tranh vùng Vịnh.

Mị dân

Mị dân là một trong những thủ đoạn chính trị của Saddam Hussein. Để ngăn chặn tình trạng chảy máu chất xám, năm 2002 tất cả các giáo sư đại học được tặng một máy tính xách tay. Ông còn cấp biệt thự cho các sỹ quan quân đội nghỉ hưu hoặc xe ô tô cho một đại sứ đã về hưu khi ông này đến phàn nàn về thu nhập quá thấp. Ngày nào cũng vậy, các đầu bếp trong các dinh thự của ông tất bật chuẩn bị bữa ăn cho hàng chục khách mời, phòng khi Saddam Hussein xuất hiện đột ngột. Thường là không đến, khi đó món ăn được phân phát cho dân làng bên cạnh. 

Saddam Hussein chính là Iraq và Iraq chính là Saddam Hussein: cưỡi trên mình ngựa, mặc lễ phục hoặc trong trang phục truyền thống người Beduin, đó là hình ảnh chính của người cha dân tộc. Từ khi Mỹ đe dọa can thiệp, chân dung mô tả ông khoác một chiếc áo choàng sẫm màu, đầu đội mũ, tay lăm lăm khẩu súng săn đã thay thế những bức chân dung cũ. Trước khi ra gặp dân chúng trên lễ đài, ông cho nổ vài phát súng trường để thị uy và nâng cao "tinh thần sẵn sàng chiến đấu của mình". Dường như, những hành vi và cử chỉ của ông như muốn nói với dân chúng: “Iraq sắp có chiến tranh và tôi là người đầu tiên bảo vệ các bạn".

Saddam Hussein luôn bị ám ảnh bởi hình ảnh của mình trong những cảnh được dàn dựng. Trong những năm 1970, khi mới chỉ là nhân vật thứ hai của chế độ, ông đã thấy được tất cả sức mạnh của truyền hình, khi các gia đình đua nhau đi mua sắm máy thu hình. Các khán giả truyền hình sẽ quen dần với hình ảnh của ông trong sinh hoạt hàng ngày của họ. Khi đó Saddam Hussein rất tích cực đi thăm các gia đình người Shiite để lấy lòng cộng đồng này. Trò chuyện với các bà nội trợ ngoài chợ, với những nông dân trong một trang trại hoặc nói chuyện với các sinh viên trên một giảng đường, Saddam Hussein thích ứng với tất cả khán giả của mình, và luôn diễn ra dưới con mắt chăm chú của các ống kính camera.

Saddam Hussein với tín ngưỡng

Tín ngưỡng không hề là điểm chính và sùng đạo của Saddam Hussein. Nhưng Saddam Hussein biết lợi dụng tôn giáo để phục vụ những tham vọng cá nhân. Thậm chí Saddam Hussein còn mơ làm "Thượng đế” như ông đã từng có lần thổ lộ với anh em họ hàng. Vào giữa những năm 1990, Saddam Hussein phát động một chiến dịch "quay về với tín ngưỡng". Ông ra lệnh cấm uống rượu ở những nơi công cộng, tăng số lượng các mục tin tức tôn giáo trên các phương tiện thông tin đại chúng, triển khai chương trình xây dựng những đền thờ Hồi giáo mới đã khuấy động lại ý thức tôn giáo trong dân chúng Iraq.

Saddam Hussein tự cho mình là người dẫn dắt cộng đồng các tín đồ. Chủ nghĩa dân tộc dần dần bị lãng quên, ông chủ của Baghdad chuyển hướng sang thần bí tôn giáo. Để lên dây cót tinh thần cho các chiến binh trong cuộc chiến tranh Iran - Iraq, Saddam Hussein đã nói tới những "thiên thần", "thiên đường". Saddam Hussein đã đối phó như vậy với người Iran, khi họ tấn công các vị trí của Iraq bằng những làn sóng binh lính cuồng tín treo trên cổ chiếc chìa khoá mở cửa lên "Thiên đường” và những dải băng tôn giáo. Mỗi buổi tối vào giờ cầu nguyện, trên màn hình vô tuyến truyền hình lại thấy một Saddam Hussein sùng kính, cầu nguyện Đấng Tối cao Alah. Để thể hiện sự nhập cuộc của mình, ông đã ra lệnh xây dựng lại ngôi đền thờ Hồi giáo lớn nhất, sau đền thờ Meca, mang tên ông. Sau khi hoàn thành, đền thờ Saddam Hussein chứa được trên 100.000 tín đồ.

Khát cao quyền lực song hàm với tàn bạo

Quyền lực của Saddam Hussein được xây dựng trên nỗi sợ hãi. Tháng 3/1982, ba năm sau khi lên làm tổng thống, Saddam Hussein đã điềm nhiên bắn chết Bộ trưởng Y tế Riyad Ibrahim trong một cuộc họp Chính phủ. Saddam Hussein đã triệu riêng ông này sang một phòng bên cạnh và rút súng lục bắn thẳng vào đầu đối tượng. Kẻ bất hạnh này trước đó đã dám bạo gan gợi ý Saddam Hussein tạm thời để cựu Tổng thống Ahmed Hassan al-Bakr thay thế trong việc tiến hành thương lượng hoà bình với Iran. 

Chỉ trích tức là chết. Mọi sự chống đối nội bộ bị bóp chết từ trong trứng. Luật im lặng được thiết lập ngay cả giữa vợ và chồng. Người này không dám nói với người kia ý nghĩ sâu kín của mình, vì sợ bị tố giác một khi họ ly hôn. Ở trường học, các thầy giáo đương nhiên có thể hỏi học sinh về thái độ của cha mẹ các em. Hãy coi chừng ông bố nào dám quẳng chiếc giày vào màn hình vô tuyến trong buổi phát các chương trình tuyên truyền: ông ta có thể bị tù, thậm chí bị hành quyết.

Sự khát khao quyền lực đến vô độ và kỳ cục đã biến Saddam Hussein thành kẻ chiếm đoạt lịch sử. Trong các văn bản chính thức Saddam Hussein được coi như nhà tiên tri. Báo chí chỉ biết ca ngợi "đức tin, sự can đảm, lòng dũng cảm, sự công minh và lòng nhân ái" của nhà tiên tri đã hội tụ đầy đủ trong con người Saddam Hussein, người được mệnh danh là "Thủ lĩnh chiến thắng của Thượng đế".

Chìa khoá để nắm giữ quyền lực lâu dài của Saddam Hussein là thiết lập một mối quan hệ chưa từng có ở Trung Đông giữa một hệ thống cũ và mang tính truyền thống trung thành của các bộ tộc với một cơ cấu quân sự an ninh của một nhà nước hiện đại. Sự độc đáo ở chỗ gắn thực tiễn xa xưa này vào một đất nước có tham vọng quân sự lớn nhất thế giới Arab. Kết quả là một chế độ lai tạp: không độc tài quân sự cũng không cộng hoà thế tục, và lại không phải chế độ thần quyền.

Saddam Hussein đã hướng theo chủ nghĩa Stalin. Ông đã chú ý đến những đặc thù của tôn giáo và cộng đồng của người Iraq. Ông đã giữ lại bộ khung của chế độ được thiết lập bởi "người cha bé nhỏ của dân tộc" : một đảng duy nhất cầm quyền, kể cả trong quân đội, một sự kiểm soát xã hội rất có hiệu quả, đi kèm với một bộ máy an ninh hùng hậu có khả năng trấn áp mạnh mẽ các đối thủ. Cách thức hoạt động của ông rất độc đáo bí hiểm. Nó dựa trên các vòng tròn đồng tâm khác nhau. Trước hết đó là gia đình, họ hàng, sau đó là đến các bộ tộc ở Iraq và cuối cùng là vòng tròn của các liên minh trong cộng đồng Iraq. Sự kiểm soát Iraq của ông trước hết là trông cậy vào người nhà, ruột thịt, tin tưởng tuyệt đối. Ngay sau khi trở thành Tổng thống Iraq năm 1979, ông bổ nhiệm người em cùng cha khác mẹ Barzan đứng đầu Cơ quan mật vụ, một cơ quan đầy quyền lực và vài năm sau ông lại bổ nhiệm một người anh em cùng cha khác mẹ nữa là Watban vào Bộ Nội vụ, trong khi đó một người anh em họ là Ali Hassan al-Majid giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng. Những năm đầu của thập niên 1990, hai con trai của ông là Uday và Qusay thay nhau giữ chức vụ này.

Saddam Hussein - Con người kiêu hãnh tột đỉnh.

Sự kiêu hãnh tột đỉnh đã thúc đẩy Hussein trừng phạt không thương xót những người dám phê phán và chống đối. Saddam Hussein cho đúc các bức tượng khổng lồ của bản thân ông để trang trí ở những nơi công cộng. Ông cũng cho vẽ những bức chân dung có tính lãng mạn, một số cao tới 6m, thể hiện vị lãnh đạo trong hình tượng kỵ sĩ sa mạc, nông dân đang cắt lúa mì hoặc người thợ nề vác những bao xi măng. Tất cả các phương tiện thông tin đại chúng như truyền hình, đài phát thanh, phim ảnh và sách báo đều tập trung ca tụng mỗi lời nói và hành động của Saddam Hussein.

Đối với Saddam Hussein, tiền không phải là điều ông quan tâm. Đây là điểm ông không giống những thành viên khác trong gia đình. Người ta biết rằng bà vợ Sajida của ông đã chi hàng triệu đôla để mua sắm ở New York và London khi Saddam Hussein còn giữ quan hệ nồng ấm với phương Tây. Uday, con trai cả của Saddam Hussein, lái những chiếc xe hơi sang trọng bậc nhất và mặc những bộ đồ đắt tiền tự thiết kế. Về phần mình Tổng thống Hussein không phải một người theo chủ nghĩa hưởng lạc mà có lối sống nguyên tắc và khá giản dị.

Tiểu sử chính thức của Saddam Hussein bao gồm tổng cộng 19 tập là ấn phẩm bắt buộc phải đọc đối với mọi công chức Iraq. Hussein cũng đặt hàng đạo diễn Terence Yong làm một bộ phim dài 6 tiếng đồng hồ về cuộc đời ông, được đặt tên là Những ngày dài. Saddam Hussein nói với mọi người viết tiểu sử rằng ông không quan tâm đến việc người ta nghĩ gì về mình. Điều mà vị Tổng thống này muốn là những gì người ta sẽ nghĩ về ông 500 năm sau.

Saddam Hussein - Tình duyên 

Có nhiều lời đồn cho rằng Tổng thống Saddam Hussein là kẻ trăng hoa, luôn bị hấp dẫn bởi phụ nữ đẹp. Tuy nhiên, nhiều người trung thành với ông không nghĩ về lãnh tụ của mình như vậy và họ coi đó là những tin nhảm nhí. Họ còn cho rằng ông rất "cẩn trọng trong tất cả mọi việc mình làm" và sinh ra là để làm thủ lĩnh.

Saddam Hussein kết hôn cách đây đã 40 năm. Vợ ông, bà Sajida là em họ về đằng ngoại của ông và là con gái của KhairAlah Tulfah, cậu của Saddam Hussein và là vị quân sư đầu tiên của ông. Sajida sinh cho Tổng thống Hussein hai người con trai và ba cô con gái và rất mực trung thành với đấng phu quân. Cũng đã lan truyền những câu chuyện trăng gió của vị Tổng thống với những người phụ nữ khác... Chuyện này thường bị những kẻ thù của ông phóng đại và bị báo chí phương Tây chộp lấy. Những ai thực sự biết con người Tổng thống Iraq thường cười khẩy về sự phóng đại và sai lạc của những câu chuyện tương tự.

Chính tướng Wafic Samarai thừa nhận : "Saddam Hussein có những mối quan hệ riêng tư với phụ nữ song những chuyện về hãm hiếp và giết người là sự dối trá. Ông ấy không phải là một người như vậy. Ông rất cẩn trọng trong tất cả mọi việc mình làm. Ông cũng rất tỉ mỉ và đứng đắn và không bao giờ muốn tạo một ấn tượng giả tạo. Tuy nhiên đôi khi Saddam Hussein cũng bị hấp dẫn bởi những phụ nữ khác...".

Người tình của Saddam Hussein tâm sự

Carla Hazel năm nay 36 tuổi, hiện là nhân viên quản lý cho một công ty dầu mỏ của Jordani và đã từng là người tình bí mật của Tổng thống Iraq Saddam Hussein. Ngày 7-1-2007, sau khi Saddam bị treo cổ 7 ngày, người phụ nữ Jordani đã có buổi nói chuyện với phóng viên tờ "Daily News", tâm sự về quãng thời gian 10 năm chung sống không chính thức với nhà độc tài xấu số.

Cô kể lại: "Khi tôi gặp Saddam tôi mới 15 tuổi. Lúc đó tôi vẫn chỉ là một cô bé học sinh cấp 2 ngây thơ và trong trắng. Ngay lập tức ông đã bị tôi chinh phục. Trong một lần trên đường chở về nhà sau giờ tan học, viên đội trưởng đội cảnh vệ của Saddam đã đến gặp tôi và yêu cầu đi theo ông. Ông nói rằng "Tổng thống rất muốn gặp cô".

Khi bước chân vào căn phòng của Tổng thống Saddam Hussein, tôi chỉ đủ can đảm lắp bắp với ông vài câu. Tôi thấy ông thật oai nghiêm và dũng mãnh. Tôi đã cảm nhận được ngay tình cảm đặc biệt của Saddam dành cho mình, và từ đó cuộc đời tôi đã thay đổi.

Ngay buổi tối hôm đó, Saddam đã cử người mang theo hôn lễ tới gia đình tôi. Có thể vì e ngại đấng bề trên mà cha mẹ tôi đã không dám đưa ra đòi hỏi khắt khe của đạo Hồi về chuyện gả chồng cho con gái. Họ đã vui vẻ đồng ý để tôi trở thành người tình bí mật của Saddam.

Cuộc sống của một người tình lén lút diễn ra trong 10 năm, từ 1985 đến 1995. Thời gian 10 năm ở bên ông ấy tôi đã trưởng thành lên rất nhiều. Chúng tôi sống tại một ngôi biệt thự ở thủ đô Baghdad. Đó là quãng thời gian vô cùng hạnh phúc. Saddam đã rất yêu tôi, đổi lại tôi cũng dành cho ông ấy những tình cảm hết sức chân thành, tôi vô cùng cảm kích vì mọi yêu cầu của tôi đều được ông ấy đáp ứng.

Saddam thường giải quyết công việc rất có tình có lý, nhưng "nhân vô thập toàn" và Saddam cũng thế! Sống chung đã giúp tôi phát hiện rất nhiều khiếm khuyết của ông. Tôi sợ nhất là những khi cơn giận dữ bùng phát trong ông, nó có thể biến ông thành một kẻ sát nhân. Những lúc như vậy tôi chỉ còn biết co rúm người lại mà run lẩy bẩy. Biết bao biến cố chính trị đã xảy ra! Tôi nhìn thấy thời thế thay đổi qua cách hành xử của Saddam. Dần dần tôi không còn niềm tin vào ông nữa, thậm chí tôi còn cảm thấy ông thật đáng sợ.

Năm 1995, anh trai tôi đã cùng con rể của Saddam trốn sang Jordani để chuẩn bị cho một cuộc đảo chính lật đổ ông. Âm mưu bị lộ tẩy và ngay lập tức Saddam cắt đứt mọi quan hệ với tôi, giao tôi cho cơ quan tình báo. Một sĩ quan tình báo cho biết, nếu không nghĩ đến chút tình xưa cũ với Saddam thì giờ nay tôi đã không có mặt ở đây.

May mắn nhất đối với tôi là đã không có đứa con chung nào với Saddam, nếu không tôi đã trở thành người mẹ trẻ hy sinh".

Saddam Hussein - Thủ lĩnh thiên bẩm

Trong ngôi làng Al-Awja, quê hương Saddam Hussein nằm ở phía Tikrit thuộc trung tâm miền Bắc Iraq, bộ tộc của ông sống trong những căn nhà xây bằng gạch và bùn. Vùng này khô cằn, khắc nghiệt và họ sống chật vật nhờ trồng lúa mì và rau. Thị tộc của Hussein tên là Al-Khatab và những thành viên của thị tộc này nổi tiếng cứng rắn và thông minh. Omar Al-Ali là người lớn lên tại Tikris và biết rõ Hussein sau này. Kẻ thù của Tổng thống Iraq coi ông là nhà độc tài nhưng những người ủng hộ ông lại nhìn thấy ở ông một thủ lĩnh của khối Arab. Với Al-Ali, Hussein không bao giờ là một người Al-Khatab bình thường.

Mặc dù biết rất rõ gia đình Al-Khatab, Ai-Ali chỉ gặp Hussein vào giữa những năm 1960. Lúc đó cả hai đều là những người theo đuổi tham vọng lật đổ chính quyền của tướng Abd Al-Rahman Aref. Khi ấy Saddam là một thanh niên cao lớn với mái tóc quăn đen dày. Ông vừa thoát khỏi nhà tù ít lâu ông bị bắt sau một âm mưu ám sát hụt người tiền nhiệm Aref.

Saddam Hussein - Người hóm hỉnh và tay súng cừ khôi

Tổng thống Hussein thích xem tivi và phim ảnh, đặc biệt những phim có nhiều âm mưu và tình tiết ly kỳ của các vụ ám sát. Ông cũng là người hóm hỉnh, từng xuất hiện trên truyền hình với một mẩu truyện cười. Và thêm một điều đặc biệt ít ai ngờ tới: ông là một tay súng cừ khôi.

Saddam Hussein là người ăn nói có duyên và biết tự hào về mình. Khidir Hamza, một nhà khoa học từng làm việc trong chương trình vũ khí hạt nhân của Iraq nay sống ở phương Tây cho biết, Tổng thống Saddam Hussein đã từng lên truyền hình kể một câu chuyện cười. Hamza kể: "Đó là một người kể chuyện xuất sắc, có tài diễn tả câu chuyện bằng cả nét mặt và cử chỉ".

Còn tướng Wafic Samara, phụ trách tình báo Iraq trong cuộc chiến giữa Iran và Iraq (Samara đã thất sủng sau cuộc chiến vùng Vịnh lần 1 và cũng đã chạy ra nước ngoài) cũng chia sẻ quan điểm trên: "Thật dễ chịu khi ngồi trò chuyện với Tổng thống Saddam Hussein. Ông rất nghiêm túc. Các cuộc họp với ông có thể diễn ra căng thẳng nhưng người ta không cảm thấy bị hăm dọa. Khi ông ấy hỏi ý kiến của bạn, ông thường lắng nghe hết sức chăm chú và không ngắt lời. Tuy nhiên ông có thể nổi giận nếu người ta cắt ngang lời ông. “Hãy để tôi kết luận!” - Tổng thống chỉ nói một cách khô khan trong trường hợp như thế".

Các bác sĩ của Saddam Hussein khuyên ông nên đi bộ ít nhất hai tiếng mỗi ngày. Tổng thống hiếm khi có đủ thời gian dành cho việc này nhưng ông vẫn đi dạo nhiều lần trong ngày. Ông có thói quen đi dạo công khai cùng các cận vệ trong các khu phố của Baghdad. Nhưng sau này điều đó quá nguy hiểm và Saddam Hussein không xuất hiện một cách ngẫu hứng nơi công cộng nữa. Ông tản bộ đằng sau những bức tường cao trong các khu dinh thự rộng lớn. Tổng thống Iraq cũng thường đi dạo với một khẩu súng để săn hoẵng và thỏ trong các khu bảo tồn riêng. Ông thật sự là một tay súng cừ khôi.

Saddam Hussein cũng sử dụng Viagra

Saddam Hussein thích xem bộ phim "Cha đỡ đầu”. Vừa xem ông vừa hút xì gà, uống rượu Whisky với đá, trên đầu vẫn đội mũ cao bồi. Những giờ phút đó, trông Saddam Hussein thật hạnh phúc. Tất cả những điều đó được người tình cũ Parisula Lampsos của Saddam Hussein tiết lộ trong một cuộc phỏng vấn của Công ty truyền hình ABC. Theo lời cô Parisula Lampsos, thời gian đầu cô đã yêu Saddam Hussein. Cô được sống trong một cung điện của Saddam Hussein và ông đã tặng cho cô vô số quà. "Ông ấy thật dịu dàng và tốt bụng" - Lampsos nhận xét. Nhưng thời gian trôi đi, Saddam Hussein cũng thay đổi. Thời gian sau, cô Lampsos ở bên Saddam Hussein chỉ vì sợ hãi, đơn giản chỉ vì không ai dám nói “không" với ông ấy. Mấy năm sau này, Saddam Hussein bắt đầu nhuộm tóc, dùng các loại thảo dược đặc biệt để chống nhăn. Trong quan hệ tình dục, Saddam Hussein đôi khi phải cần sự trợ giúp của các loại thuốc kích thích kiểu Viagra. Lampsos biết rằng cô không bao giờ được rời cung điện. Một vài lần, cô Lampsos cũng có ý định cắt đứt quan hệ với Saddam Hussein, nhưng ông ta không đồng ý. Nói về quần áo, Saddam Hussein thích mặc đồ của những nhà tạo mẫu nổi tiếng. Piere Cardin cũng nằm trong số đó. Về âm nhạc, Saddam Hussein say mê nhạc của Frank Sinatra. Tuy nhiên, Saddam Hussein cũng có nỗi sợ hãi mang cá tính riêng, chẳng hạn ông rất sợ bị lây nhiễm, nên ông thích mọi người hôn vào tay thay vì hôn vào má.

Uday và Qusay dự định kế nhiệm

Các con trai của Saddam Hussein là Uday và Qusay ra đời trước khi Saddam Hussein lên nắm quyền. Uday sinh năm 1965, còn Qusay sinh năm 1967. Ngay từ khi còn nhỏ, chúng đã biết đa số dân chúng Iraq rất sợ bố chúng. Saddam Hussein biết rằng các con mình sẽ là người kế tục sự nghiệp của mình, nên đã chuẩn bị cho chúng kế hoạch để nắm quyền lực.

Năm 1979 khi Saddam Hussein lên làm Tổng thống, các con của Saddam Hussein đã hiểu rõ rằng nấp dưới bóng cha, chúng có thể làm bất cứ điều gì chúng muốn. Ngay khi còn ở trong trường học phổ thông, Uday đã tự động ra khỏi trường và suốt ngày lướt trên đường phố Baghdad trên chiếc BMW màu trắng. Uday là người được cha mình chọn làm thế tử hồi đầu những năm 1990. Trung thành với khẩu hiệu của đảng Baath mà chính ông đã thành công "giành được lớp trẻ là giành được thành công", Saddam Hussein đã đẩy Uday lên làm Chủ tịch ủy ban Olimpic, Chủ tịch Liên đoàn bóng đá quốc gia, phụ trách kênh truyền hình "Tele Chebal" ("Thanh niên") và tờ báo "Babel".

Nhiều nhân chứng khẳng định rằng Uday là là một kẻ dâm đãng vô độ. Những năm 1980, hàng đêm Uday mò vào các câu lạc bộ ban đêm, bắt các cô gái về dinh thự của mình để phục vụ. Bất cứ ai chống lại Uday đều bị những vệ sỹ của Uday hành hạ cho đến chết thì thôi. Uday được coi là một kẻ khát máu và dung tục. Anh ta có thể giết chồng của một phụ nữ mà anh ta thích. Từ lâu con người này đã hoạt động độc lập, vượt lên trên bộ máy an ninh đang ở trong tay người em. Kết hôn với con gái của ông chú Barzan, chỉ ít lâu sau anh ta đã ly dị.

Tháng 10/1988 Uday là kẻ chủ mưu gây ra vụ xì-căng-đan ngoại giao lớn. Tại một buổi chiêu đãi chính thức với sự có mặt của phu nhân Tổng thống Ai Cập Suzanne Mubarak, hắn đã bắn hai phát đạn vào đầu một trợ lý thân tín của Saddam Hussein là Kamel Hanna Jajio ngay trước mặt các quan khách. Uday kết tội viên trợ lý kia âm mưu tổ chức đảo chính chống lại cha mình. Khi nhận ra mình đã giết người đầy tớ trung thành của cha, Uday định tự sát bằng mấy viên thuốc độc Bacbituric. Sau đó Saddam Hussein đã đẩy "đứa con mất dạy" sang Geneva, nơi chú anh ta và đồng thời là bố vợ cũ đang làm đại diện của Iraq bên cạnh Liên Hợp Quốc. Vốn ngông cuồng, anh ta vẫn tiếp tục làm những điều đồi bại. Do quá quậy phá, cảnh sát Thụy Sĩ đã bí mật đề nghị trả Uday về Baghdad. Trở lại Baghdad, chứng nào tật ấy kẻ ngông cuồng với bộ râu cố ý để rồi tiếp tục gieo rắc nỗi kinh hoàng cho phái đẹp thành Baghdad. Song mọi sự đều có giá của nó. Ngày 12/12/1996 Uday đã bị những tay súng bịt mặt nã vào khi y đang đi trên chiếc xe hơi nhãn hiệu Porche trong khu phố al-Mansul. Người ta chưa tìm ra được ai là người đứng sau hành động này.

Chỉ nhờ những bác sĩ phẫu thuật Pháp, Uday mới thoát khỏi tay tử thần, tuy vẫn mang trong cơ thể đến 30 viên đạn. Sau vụ bị giết hụt, Uday thường bị đau cơ bắp và bị liệt phần dưới chân trái, đi lại khó khăn. Tuy không còn ngông cuồng như trước, nhưng lúc nào cũng có các nàng tiên của nền y học phương Tây phục vụ y, trong đó có một bác sỹ chuyên về tình dục. Uday thường sống về đêm, ban ngày không đi ra ngoài, vì lý do an ninh.

Uday đã gây cho Saddam Hussein nhiều phiền toái. Trong những năm 1980, cậu con trai cả này đã tìm cách hạ uy tín của những người anh em cùng mẹ khác cha của Saddam Hussein (Barzan và Watban), những người duy nhất lúc đó có thể lên án các hành động của Uday. Anh ta đã cản trở đám cưới của một trong những em gái của anh ta với Hussein Kamel, một cộng sự thân cận của Saddam Hussein. Trong những năm 1980, Uday đã tìm cách ngăn cản Kamel Hanna Jajio, người phục vụ của Saddam Hussein đưa các cô gái trẻ vào trong cung. Hành động này đã làm phật lòng Sajida, phu nhân Tổng thống. Mặc dù sống phóng đãng như vậy, nhưng vẫn được mẹ, bà Sajida vợ cả của Saddam Hussein cưng chiều. Năm 1994, Uday còn bắn hai phát đạn vào đùi ông chú Watban, khiến ông chú phải cưa cụt một chân.

Tuy bất lực trước một người con ngông cuồng, nhưng Saddam Hussein vẫn giao cho Uday nắm quyền kiểm soát và lợi nhuận một phần lớn hoạt động buôn bán dầu lửa và các vụ buôn lậu khác. Uday còn phụ trách đường dây buôn lậu thuốc lá vào Iraq, qua công ty Reynols của Mỹ. Ngoài ra anh ta còn kiểm soát các công ty tư nhân hàng tháng chuyên chở khẩu phần lương thực theo "Chương trình đổi dầu lấy lương thực" cho 22 triệu người Iraq. Sẽ là bất hạnh cho kẻ nào dám xâm phạm địa hạt hoạt động của Uday. Uday sẽ thẳng thừng trừng trị, kiên quyết không cho kẻ nào đến cạnh tranh và sẵn sàng cắt họng kẻ nào dám khinh suất. Đế quốc của Uday bao gồm các ngân hàng, các công ty vận tải, các dự án trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp, cũng như các nhà xuất bản.

Điều nghịch lý là một kẻ gần như vô học, vô đạo đức với phong tục và truyền thống Hồi giáo, nhưng Uday lại được phong danh hiệu Giáo sư chính trị học của Trường đại học tổng hợp Baghdad mang tên Saddam Hussein sau khi bảo vệ luận án tiến sỹ dày 300 trang về đề tài: "Quan hệ quốc tế thế kỷ XXI". Trong công trình đó Uday đã nhận định Mỹ tất yếu sẽ sụp đổ.

Thật lạ lùng với tính cách ngông cuồng và dâm tục, nhưng Uday lại thường xuyên viết nhật ký. Nhật ký của Uday đã rơi vào tay Cơ quan tình báo Anh. Theo tờ Times, những trang nhật ký của Uday viết cho thấy chính y cũng làm "gián điệp" với cha mình. Do ghen tỵ với em mình được cha sủng ái, Uday đã bí mật tiến hành một kế hoạch âm thầm để trả thù, tổ chức một đế quốc kinh doanh trong vương quốc của Saddam Hussein, đe dọa và khống chế các quan chức dưới trướng Saddam Hussein. Lẽ dĩ nhiên ngoài mục đích chính trị ngay đối với cha mình, trong nhật ký của Uday còn có đầy những trang viết về sự ăn chơi trác táng của hắn. Hắn mô tả kỹ lưỡng những lần làm tình với các cô gái trẻ mà hắn bắt cóc từ các câu lạc bộ ban đêm hay trên đường phố. Nhưng nguy hiểm hơn là những tư liệu trong nhật ký của Uday còn có cả những mối quan hệ làm ăn của y với các nhân vật có ảnh hưởng trong thế giới Arab. Những tư liệu này có thể đặt câu hỏi về một số quan chức cao cấp từ thành viên Hoàng gia của các nước vùng Vịnh cho đến các Bộ trưởng của các tiểu vương quốc Arab đã có các thoả thuận làm ăn ngầm hay những cuộc đi săn với Uday như thế nào.

Nhà độc tài trẻ tuổi Qusay

Sinh năm 1967, Qusay điều hành toàn bộ cỗ máy an ninh xung quanh anh ta, và với cương vị đó, anh ta được coi là thế tử. Theo những tin tức được biết, Qusay chăm chỉ hơn và có phần đứng đắn hơn người anh, không có thói ngông cuồng và dâm đãng. Cuộc hôn nhân của Qusay có thể coi là thành công. Nắm trong tay bộ máy an ninh, Qusay được coi là chiếm giữ vị trí quan trọng hàng đầu trong chính quyền Iraq. Thường anh ta được ngồi bên phải ngay cạnh cha mình trong các cuộc họp quan trọng. Tuy nhiên mãi đến tháng 5/2001 Qusay mới được bổ nhiệm làm Phó Ban quân sự của đảng Baath. Tuy nhiên Qusay lại được cha mình giao nhiệm vụ giữ liên lạc với Jordani và Xyri.

Qusay có một con trai và hai con gái. Anh ta kết hôn với Sahar con gái tướng Maher al-Rasheed, một người hùng trong cuộc chiến với Iran. Người đàn ông trẻ tuổi có khuôn mặt tròn và bộ ria mép xoăn không thể thiếu có cá tính lạnh lùng, kín đáo và cẩn thận. Saddam Hussein kỳ vọng nhiều vào tài năng và phẩm chất của Qusay. Được thiên phú cho trí thông minh và năng lực làm việc, cuối những năm 1990, Qusay trở thành người được Saddam Hussein tin cậy nhất và được trao đổi cùng Saddam Hussein những chuyện cơ mật quốc gia. Sau khi giữ chức Chủ tịch Hội đồng An ninh quốc gia Iraq, Qusay đã lọt vào trung tâm chính trị đầu não của đất nước. Qusay cũng phụ trách việc ngụy trang vũ khí hoá học và sinh học và cất giấu những vũ khí đó không để những thanh sát viên của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) phát hiện.

Năm 2000, Qusay được giao nhiệm vụ kiểm soát các cơ cấu nhà nước mà Saddam Hussein tin cậy hơn cả. Qusay trở thành người đứng đầu Đội cận vệ cộng hoà đặc biệt và Ủy ban An ninh đặc biệt. Đây là những cơ cấu được trang bị tương đối đầy đủ và hiện đại, được bố trí những nhân viên tin cậy, trung thành với Saddam Hussein và được tài trợ khá đầy đủ, là chỗ dựa chính cho chế độ của Saddam Hussein.

Minh chứng cho tầm quan trọng những trách nhiệm mà Saddam Hussein giao cho con trai út của mình là Tư lệnh các lực lượng quân đội ở Baghdad và thành phố Tikrit, quê hương của Saddam Hussein một tuần trước khi Mỹ phát động chiến tranh chống Iraq. Qusay không chỉ chịu tránh nhiệm phòng thủ thành phố Baghdad, mà cả sự tồn vong của chế độ Saddam Hussein nói chung. Cuối cùng, mặc dù có nỗ lực của cả Qusay lẫn Saddam Hussein phòng thủ của thành phố Baghdad không hề có hiệu quả và kết cục dẫn tới chế độ đã nhanh chóng bị sụp đổ.

Cuối cùng thì cả cha con nhà Saddam Hussein đã phải chạy trốn khỏi thủ đô Baghdad. Uday và Qusay đã bị bỏ mạng trong một trận giao tranh với quân Mỹ ở phía Bắc thành phố Mosul ngày 22/7/2003. Thi thể của hai anh em Uday và Qusay được mai táng tại quê hương thành phố Tikrit.

Em trai Barzan Ibrahim và những đòn tra tấn rùng rợn

Barzan Ibrahim al-Tikriti là một trong 3 người em trai cùng mẹ khác cha với Saddam Hussein và ít hơn ông anh 14 tuổi. Barzan từng lãnh đạo cơ quan tình báo quốc gia Mukhabarat trong chính quyền cũ, gồm những người được coi là đáng sợ nhất tại Iraq trước đây.

Đài truyền hình quốc gia Iraq khẳng định, Barzan đã bị treo cổ cùng với Awad al-Bander, cựu chánh án tòa án cách mạng Iraq. Hai tử tù này cũng bị kết án với cựu tổng thống Saddam Hussein trong vụ thảm sát 148 người Shiite tại thị trấn Dujail, năm 1982.

Nhân chứng trong phiên tòa xử Barzan cho biết, ông này thường đích thân dừng dòng điện để tra tấn tù nhân tại Baghdad, trong những năm 1980. Một nữ nhân chứng thì kể lại việc từng bị Barzan đập gãy xương sườn và treo ngược lên trần nhà khi không một mảnh vải trên người.

Barzan bị đặc nhiệm Mỹ bắt giữ tại thủ đô Baghdad, tháng 4/2003. Trước đó, tư dinh của ông này gần thành phố Ramadi và cũng từng là một trung tâm của cơ quan tình báo Iraq đã bị không quân Mỹ tấn công bằng "bom thông minh". Trong bộ bài tây in hình các cựu quan chức Iraq bị Mỹ truy lùng, Barzan xuất hiện trên quân bài 5 nhép.

Barzan Ibrahim al-Tikriti sinh tháng 2/1951 tại thành phố Tikrit và làm lãnh đạo cơ quan tình báo Iraq từ năm 1979 đến năm 1983. Sau đó ông này lui vào hậu trường do bất đồng với con rể của Saddam Hussein là trung tướng Hussein Kamel. Về sau Hussein Kamel cũng bị thuộc hạ của bố vợ hạ sát tại Iraq năm 1996, sau khi đào thoát sang Jordani một thời gian.

Từ năm 1988 đến 1997, Barzan lại tái xuất trên chính trường với vai trò đại sứ của Iraq tại các cơ quan Liên Hợp Quốc ở Geneva, Thụy Sĩ. Một trong những vai trò của ông tại đây là đặc sứ của Baghdad tại Hội nghị Giải trừ quân bị (Conference on Disarmament). Các nhà ngoại giao phương Tây từng hoạt động tại Geneva vẫn còn nhớ hình ảnh Barzan luôn mặc những bộ vét may đo lịch lãm.

Barzan trung thành với Saddam Hussein đến tận phút cuối và thường cùng anh trai "đại náo" các phiên tòa. Tháng 1/2006, trong khi Saddam hò hét trước thẩm phán thì Barzan cũng bị bảo vệ lôi ra ngoài phòng xử, sau khi không chịu giữ yên lặng và gọi phiên tòa là "con đĩ”.

Trong một phiên tòa khác, trong khi đang tranh cãi về các tài liệu có chữ ký được cho là của Barzan, ông này đã viện dẫn bộ phim Hãy bắt tôi nếu có thể (Catch Me If You Can) của ngôi sao Leonardo Di Caprio để lấy ví dụ về việc giả mạo chữ ký có thể được thực hiện một cách dễ dàng như thế nào.

Phần II : XUNG QUANH VỤ HÀNH QUYẾT SADDAM HUSSEIN 

Lẩn trốn

Ngay sau khi thủ đô Baghdad bị thất thủ ngày 9/4/2003, Liên quân Mỹ - Anh đã không tìm thấy dấu tích của cha con Saddam Hussein ở đâu. Đã có nhiều câu hỏi được đặt ra.

Saddam Hussein đang ở đâu? - Câu hỏi lớn trên vẫn còn để ngỏ suốt từ nhiều tháng, kể từ khi quân Mỹ tiến vào Baghdad và lật đổ chính quyền của vị Tổng thống này. Sự bí ẩn của cựu lãnh đạo Iraq tạo ra nhiều giả thuyết, Saddam Hussein đang tự do dạo chơi tại Iraq, trú ẩn tại một trong các tư dinh ở Bắc Baghdad, lẩn lút trên núi cao hay đang ở Mosul dưới sự che chở của các bộ tộc Beduin. Hầu hết những nghi vấn đều đi kèm với các dẫn chứng mang tính tương đối.

“Saddam Hussein đang trú tại một khách sạn ở Hindiya - khu vực dân cư phía nam trung tâm thành phố, phía trên sông Tigris" đó là lời thì thầm của một chủ cửa hàng với Tarik Kafala, phóng viên BBC sau khi đã nhìn quanh quất mọi nơi với vẻ mặt đầy lo sợ. Sự sợ hãi này phần nào có cơ sở khi những lời đồn đại rằng cựu Tổng thống Iraq đang có mặt tại Baghdad và chỉ huy các cuộc tấn công và hôi của tại thủ đô.

Nhiều cư dân Baghdad nói rằng dưới lòng thành phố có rất nhiều hầm ngầm và được nối với các ngôi nhà an toàn, tại đó Saddam và đoàn tuỳ tùng có thể tới bất kỳ khi nào tuỳ thích. 

Với suy nghĩ Saddam Hussein đang ở Baghdad, nhiều người vẫn tin rằng Tổng thống Iraq bị lật đổ vẫn sống và trực tiếp tổ chức các cuộc tấn công nhằm vào lính Mỹ. Thông tin này vẫn tồn tại và lan truyền tho dù các quan chức liên quân tuyên bố các vụ việc đều do những nhóm quân trung thành với đảng Baath hoặc chính thành viên đảng Baath tiến hành.

"Tài năng ẩn náu và trốn chạy" của Saddam Hussein không chỉ khiến dân Iraq thán phục mà còn tạo nên sự trầm trồ trong giới chức quân sự Mỹ có mặt tại quốc gia này. Bằng chứng là, Thiếu tướng Ray Odierno - chỉ huy trưởng các chiến dịch săn tìm Saddam Hussein tại thành phố quê hương của nhân vật này, đã tuyên bố: "Rõ ràng, mỗi 3-4 giờ Saddam Hussein lại di chuyển vị trí, cải trang và vượt qua các trạm kiểm soát của binh lính".

Cùng với các cuộc tấn công nhằm vào lính Mỹ, đặc biệt lại diễn ra liên tục ở bắc Baghdad, có hàng loạt các tin đồn lan truyền trên toàn Iraq rằng Tổng thống Iraq bị lật đổ đang có mặt tại đây và đưa ra các mệnh lệnh trực tiếp nhằm tiêu diệt sinh lực của quân chiếm đóng.

Quan chức Mỹ - Toàn quyền Iraq Paul Bremer cũng thừa nhận tình hình tại bắc Iraq đang bất ổn cho dù các khu vực khác tại quốc gia này an ninh đã được cải thiện đáng kể.

Theo quan chức quân sự Mỹ, cư dân địa phương đã cung cấp cho họ hàng loạt thông tin về sự có mặt của Saddam Hussein tại khu vực như thắng cảnh Elvis, song những mật báo này chưa thể kiểm chứng. Một tộc trưởng hùng mạnh ở thị trấn Sinjar, cách Mosul gần 100 km về phía tây đã nói với Trung tá Mỹ Henry Arnol rằng: "Saddam ở ngoài đó, trong sa mạc cùng với người Beduin".

Cựu Tổng thống Iraq đang ngao du? Ngay khi còn tại vị, Saddam Hussein đã có cuộc sống nay đây mai đó. Với vị thế là người đứng đầu một quốc gia, Saddam Hussein không chỉ cư trú ở một số toà lâu đài lộng lẫy được dựng lên ở khắp mọi nơi trên mảnh đất của mình mà thường xuyên thay đổi nơi ở, cứ 8-10 tiếng một lần. Theo một người thân cận với Saddam Hussein, cựu lãnh đạo Iraq liên tục di chuyển vị trí, mang theo những người hầu cận chỉ với nhiệm vụ đóng gói và mở hành lý.

Thư ký của Saddam nói rằng rất hâm mộ sự dũng cảm của các thành viên bộ lạc Beduin và thường xuyên tổ chức những chuyến đi về nơi hoang dã. Đi kèm với nhà lãnh đạo này là đoàn lữ hành gồm các trợ lý, đầu bếp và cận vệ, "Saddam Hussein rất giản dị, ông ta không cần gì nhiều” thậm chí còn ngủ chung với đoàn tuỳ tùng.

Với các báo cáo mật lẫn thông tin tình báo thu nhận được, quân Mỹ tại Iraq đã mở rất nhiều chiến dịch truy lùng Saddam Hussein với cả quy mô lớn và nhỏ. Tuy nhiên, mọi nỗ lực của lực lượng này vẫn chưa có được kết quả nào.

Trải qua 4 tháng không tìm thấy dấu vết gì của Tổng thống Iraq bị lật đổ, Mỹ bắt đầu tăng cường tốc độ tìm kiếm, không chỉ dừng lại ở việc thu nhận thông tin rồi kiểm tra, quân Mỹ bắt đầu thành lập các trạm nghe ngóng tại các khu vực nghi ngờ Saddam Hussein ẩn náu. Lực lượng này sử dụng các thiết bị truyền tin điện tử thay thế cho các máy thu phát radio để tránh bị theo dấu. Bốt kiểm soát được thiết lập vô số tại các điểm mục tiêu nhằm cản trở đối tượng truy nã chạy trốn cũng như khiến dân địa phương lo sợ mà cung cấp thông tin.

Tại Tikrit - thành phố quê hương của Saddam, binh sĩ thuộc Sư đoàn Bộ binh số 4 của Mỹ đã thẩm vấn từng người bị nghi ngờ có liên quan tới Saddam Hussein với mục đích thu thập thông tin về "ngôi nhà an toàn" của nhà lãnh đạo này, sau khi ông ta biến mất vào những ngày cận kề cuộc chiến Iraq kết thúc.

Từ nơi bí mật kêu gọi thánh chiến. Lẩn trốn ở một địa điểm an toàn và thỉnh thoảng đưa ra thông điệp kêu gọi nhân dân Iraq tham gia thánh chiến chống quân chiếm đóng đó chính là những thông tin mà thế giới biết được về Saddam Hussein - vị Tổng thống Iraq lừng danh đã bị lật đổ.

Trong lời kêu gọi mới đây nhất gửi tới nhân dân Iraq được kênh truyền hình vệ tinh Al Jazeera công bố vào tối 13/8/2003, cựu Tổng thống Iraq đã thúc giục nhân dân Iraq hãy dũng cảm thánh chiến chống quân đội chiếm đóng và đưa ra lời ca ngợi đối với thủ lĩnh tối cao Ali Sistani của dòng Hồi giáo Sunni vì đã đòi hỏi Mỹ chuyển quyền lực cho người Iraq.

Kể từ thời điểm quân Mỹ chiếm được Baghdad, cựu Tổng thống Iraq đã nhiều lần đưa thông điệp qua kênh truyền hình vệ tinh Arab kêu gọi nhân dân Iraq đánh đuổi quân chiếm đóng. Bức thư lần này của Saddam Hussein được tung ra vào ngay sau khi quan chức Mỹ, người đứng đầu chính quyền lâm thời Iraq Paul Bremer ra tuyên bố bác bỏ khả năng rút quân sớm của quân đội liên minh.

25 triệu USD đó chính là số tiền mà toàn quyền Iraq Paul Bremer tuyên bố sẽ tặng thưởng cho bất cứ ai cung cấp thông tin dẫn tới việc bắt giữ Saddam Hussein. Số tiền này được cho là "đáng sử dụng" vì việc bắt giữ Saddam Hussein là một bước quan trọng để chấm dứt các cuộc kháng cự của người Iraq. Phát biểu trước các phóng viên tại Washington, Ngoại trưởng Colin Powell cho biết: "Việc quan trọng là chúng tôi phải tìm mọi cách để biết được Saddam Hussein đang ở đâu, còn sống hay đã chết để bình ổn tình hình và khẳng định với người Iraq rằng ông ta sẽ không quay trở lại".

Saddam đang ở đâu? Một lần này cũng như thêm nhiều lần khác câu hỏi về tung tích của Tổng thống Iraq bị lật đổ sẽ được tiếp tục lặp đi lặp lại cho tới khi nhân vật này thực sự xuất hiện. Tuy nhiên, bao giờ cựu lãnh đạo Iraq này sẽ lại đường hoàng xuất hiện trước công chúng cũng như trên chính trường thế giới, thì chỉ có thể dự đoán phần nào qua tình hình hiện nay tại Iraq. Với tình hình bất ổn cộng thêm các vụ tấn công liên tiếp liệu Saddam Hussein có thể lật đổ chính quyền lâm thời Mỹ và trở lại vị trí cũ bằng một cuộc đảo chính đầy ngoạn mục. Tuy nhiên, đó chỉ là phán đoán và những nghi vấn về Saddam Hussein vẫn còn tồn tại lâu dài.

Saddam Hussein bị bắt như thế nào

Theo các nguồn tin của BBC, Mignews, Gazeta, AP, News.ru.., vào hồi 19h12 ngày 14/12/2003 (giờ Hà Nội), ông P. Bremer, người đứng đầu chính quyền Mỹ tại Iraq khai mạc cuộc họp báo đặc biệt bằng câu: "Thưa các quý ông, quý bà, chúng tôi đã tóm được ông ta. Saddam Hussein đã bị bắt vào lúc 20h30 thứ Bảy, 13/12 tại một nơi trú ẩn trong thị trấn al-Dawr, cách Tikrit 15km về phía Nam".

Sau khi nhận được nguồn tin về hai ngôi nhà trong thị trấn, nơi Saddam Hussein và một người nữa có thể ẩn nấp trong đó; Mỹ đã huy động 600 quân đặc biệt tinh nhuệ và lính công binh thuộc sư đoàn số 4 bộ binh cùng một số dân quân người Kurd tiến hành vây ráp khu vực. Chiến dịch này được đặt mật danh là "Bình minh Đỏ". Hiện chưa rõ nguồn tin tình báo kia bắt nguồn từ đâu, nhưng có tin một người đồng hương của Saddam đã bán đứng ông ta. Giống như hai người con trai của mình bị bán đứng và bị giết hồi mùa hè 2003, một trong những lý do khiến Saddam Hussein bị bắt chính là khoản tiền thưởng quá lớn - 25 triệu USD. Tuy nhiên, theo lời những lính Mỹ tham gia chiến dịch, họ đã phát hiện mùi thuốc lá ngoại đắt tiền gần ngôi nhà hoang - một trong hai địa điểm nghi vấn được gọi bằng mật danh "hang chồn 1” và "hang chồn 2".

Ngay lập tức, lính Mỹ cho tăng cường kiểm tra ngôi nhà và cuối cùng đã phát hiện Saddam đang ngủ trong một hầm "nhện", với lối ra vào được ngụy trang bằng gạch và bùn đất. Hầm có quạt thông gió, mặc dù tối và khá chật chội nhưng vẫn có đủ chỗ để nằm ở độ sâu 6 foot (1 foot bằng 0,3048m). Saddam đã không hề chống cự. Ngoài Saddam, lính Mỹ còn bắt được hai kẻ đi cùng. Tại nơi ẩn nấp, người ta còn tìm thấy 2 khẩu AK-47, một khẩu súng ngắn và 750.000 USD tiền mặt. Không có ai bị thương trong vụ này.

Trả lời câu hỏi của các nhà báo về tâm trạng của Saddam Hussein, tướng Sanchez nói: "Ông ta trông mệt mỏi và có vẻ cam chịu số phận". Tuy nhiên, theo ông Entifat Kanbar, thành viên Hội đồng Điều hành lâm thời, trong phút cuối cùng Saddam còn định đánh lừa những người truy quét bằng cách ẩn nấp dưới một hố đã được những kẻ thân cận phủ một lớp cát dầy. Lính công binh Mỹ phải dùng xẻng đào cát kéo ông ta lên.

Ngay sau khi nhận được tin Saddanl Hussein bị bắt, hàng nghìn người dân Iraq ở Baghdad đã đổ ra đường. Nhiều người bắn súng lên trời để bày tỏ thái độ vui mừng trước tin này. Trong khi đó tại Tikrit cũng có hàng nghìn người đổ ra đường, nhưng chỉ để hỏi tin tức. Thư ký báo chí Nhà Trắng nói: "Tổng thống (G.Bush) tin rằng đây là một tin tốt lành cho nhân dân Iraq". Thủ tướng Anh T. Blair nói: "Saddam đã bị tước hết quyền lực. Ông ta không thể quay trở lại. Nhân dân Iraq biết rõ điều này và chính họ sẽ là người quyết định số phận ông ta". Thủ tướng Đức G. Schroeder đã gửi điện chúc mừng Tổng thống Mỹ G. Bush nhân sự kiện trên. Tổng thống pháp J. Chirac nói, ông hài lòng về việc Saddam Hussein bị bắt. Ngoại trưởng Nga I. Ivanov phát biểu: “Việc bắt được Saddam Hussein góp phần củng cố an ninh, giải quyết các vấn đề chính trị tại Iraq với sự tham gia của Liên Hợp Quốc". Trong khi đó Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yasuo Fukuda thì cho rằng: "Tôi tin là nếu ai đó nghĩ rằng các hoạt động của tàn dư chế độ Hussein và quân khủng bố nước ngoài - những kẻ đã tiến hành các vụ khủng bố ở Iraq và những nơi khác - sẽ chấm dứt chỉ vì việc ông ta bị bắt giữ thì đó là một sự lạc quan thái quá".

Theo những nhân chứng, sau khi bị bắt, Hussein tỏ thái độ hợp tác và nói nhiều. Các phóng viên quân sự đã chụp ảnh khuôn mặt ông ta với bộ râu dài, rậm rì. Sau đó họ cạo râu, chỉ để lại bộ ria và lại tiếp tục chụp ảnh. Các sĩ quan đã bắt ông há miệng để kiểm tra hàm răng. Đến lúc này, người ta vẫn còn nghi ngờ đây là người đóng thế của Saddam, vì vậy lính Mỹ đã phải đưa ông này về sân bay Baghdad để kiểm tra ADN. Kết quả xét nghiệm cho thấy đây chính xác là cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein. Sáng 14/12, một số thành viên Hội đồng Điều hành lâm thời Iraq đã đến nơi giam giữ Hussein và đã nhận diện được ông ta.

Thú tội trước toà

Nếu như những năm cầm quyền, Saddam Hussein từng hùng dũng, oai phong lẫm liệt và tự xưng mình là "Thủ lĩnh chiến thắng của Thượng đế”, đầy quyền lực, người thân của ông từng tung hoành trên khắp đất nước Iraq và gieo rắc không biết bao nhiêu tai họa cho những người dân Iraq, thì cái chết của ông thật thê thảm. Cái chết của ông cũng để lại nhiều sự tranh cãi, quan điểm đối nghịch nhau của dư luận trong nước và quốc tế. Sau hơn một năm tiến hành phiên toà xét xử cựu Tổng thống Saddam Hussein, chiều 5/11/2006 toà án đặc biệt của Iraq đã tuyên cựu Tổng thống Saddam Hussein bản án treo cổ vì tội ác chống lại loài người trong vụ thảm sát 148 người Shiite năm 1982 ở thị trấn Dujail (hay Ad Dujayl). Trong số 7 bị cáo còn lại, có hai người cũng bị tuyên án tử hình và một người được tha bổng.

Vụ Dujail được cho là để trả thù cho vụ ông bị ám sát hụt. Vậy vụ giết hại đó diễn ra như thế nào? Tại sao Saddam Hussein lại tàn bạo đến như vậy?

Theo nguồn tin của hãng Wikipedia, BBC, ngày 8/7/1982, đoàn xe chở Tổng thống Iraq Saddam Hussein từ Baghdad tới thăm thị trấn nhỏ Dujail để đọc bài phát biểu tán dương và cổ suý cho những binh sĩ tham gia cuộc chiến chống lại nước láng giềng Iran do ông phát động 18 tháng trước đó. Dujail là một thị trấn nhỏ của các tín đồ Hồi giáo Shiite ở phía bắc Iraq, cách thủ đô Baghdad hơn 100 km, với dân số khoảng 10.000 người. Đây là một "thành trì" của những thành viên đảng Daawa của người Shiite có quan điểm chống Saddam và cuộc chiến với Iran. Chuyến thăm được chuẩn bị rềnh ràng có cả những người quay phim chuyên trách đi theo phục vụ. Lẽ dĩ nhiên mỗi chuyến công du của Saddam Hussein bao giờ cũng được bảo vệ cẩn mật. Thị trấn Dujail nổi tiếng sau sự kiện nơi này chứng kiến một âm mưu ám sát nhằm vào Saddam Hussein, giữa thời kỳ ông này đang là tổng thống "hét ra lửa" của đất nước Iraq thuộc vào hàng hùng mạnh nhất nhì ở khu vực Trung Đông.

Theo những đoạn phim còn lưu giữ, Saddam Hussein đã vào thăm một gia đình người dân ở Dujail, gặp gỡ người dân trên đường phố và phát biểu trước đám đông ủng hộ bên ngoài trụ sở đảng Baath ở địa phương. Tại đây tổng thống Iraq cảm ơn những người con của Dujail vì tinh thần dũng cảm của họ trong cuộc chiến với Iran.

Khi đoàn xe chở Saddam đang đi giữa trung tâm Dujail để trở về thủ đô Baghdad thì bất ngờ xảy ra một vụ phục kích. Một nhóm các tay súng ẩn trong khu rừng cọ cạnh đó nổ súng dữ dội. Mọi việc diễn ra rất nhanh và có người trong đoàn tùy tùng còn nghĩ rằng đó là tiếng súng chỉ thiên chào mừng tổng thống. May mắn thay Saddam Hussein đã thoát chết. Nhưng các vệ sĩ chuyên nghiệp của Saddam nhanh chóng hiểu chuyện gì đang xảy ra và phản ứng cũng rất chuyên nghiệp. Nhóm ám sát không thể gây thương tích gì cho Saddam và bị các nhân viên an ninh tiêu diệt gần như toàn bộ. Những tay súng mưu sát này được cho là thành viên của đảng Daawa của người Shiite. Ngay sau đó là chiến dịch trả thù đẫm máu khiến cho Saddam Hussein phải "trả món nợ” này bằng bản án tử hình hơn 2 thập kỷ sau.

Xuất thân từ quân ngũ Tổng thống Saddam Hussein đã có một phản ứng không thể ngờ tới trước vụ ám sát này. Thay vì cho đoàn xe tăng tốc trở về Baghdad để bảo toàn tính mạng, ông Saddam Hussein ra lệnh lập tức quay lại Dujail. Saddam có một bài phát biểu khác tại đây trong đó tuyên bố sẽ "nhổ tận gốc một nhóm nhỏ" những kẻ phản bội trong thị trấn. Saddam Hussein gọi những kẻ mưu sát mình là "điệp viên của nước ngoài", ám chỉ Iran lúc đó đang là kẻ thù chính của Baghdad. Sau đó vài ngày, thị trấn nhỏ bé Dujail đã chịu rất nhiều vụ bắt bớ và truy lùng trong một chiến dịch quân sự quy mô lớn với sự tham gia của cả xe tăng và máy bay. Các thuộc hạ thân tín đã thực thi mệnh lệnh "nhổ cỏ" của Saddam Hussein một cách rất tận tâm. Tổng cộng có 148 người đàn ông, chủ yếu là tín đồ Hồi giáo dòng Shiite, ở Dujail bị sát hại trong các vụ tấn công hoặc hành quyết, gồm cả một số trẻ vị thành niên mới 13 tuổi. Ngoài ra còn có 1.500 người khác bị tống giam và chịu cảnh tra tấn. Bên cạnh đó là rất nhiều người gồm phụ nữ và trẻ em bị đưa đi cải tạo ở những trại nằm giữa sa mạc khắc nghiệt. Chính quyền Saddam Hussein gần như san bằng Dujail rồi cho tái thiết thị trấn ngay sau đó. Không những con người bị trừng phạt mà đất đai và mùa màng ở Dujail cũng hứng chịu cơn thịnh nộ của Saddam. Khoảng 1.000 km2 đất canh tác xung quanh thị trấn bị phá hủy và công việc trồng cấy chỉ được phép thực hiện trở lại 10 năm sau vụ mưu sát bất thành. Sự kiện ở Dujail chìm trong bóng tối suốt nhiều năm thời kỳ Saddam Hussein cầm quyền tại Iraq. Nhưng ngay khi chế độ của ông này sụp đổ trong cuộc chiến năm 2003 và đặc biệt là việc Saddam bị bắt sau nhiều ngày lẩn trốn lực lượng liên quân, vụ thảm sát Dujail được xới lại lần đầu tiên.

Còn đây là những biện luận của cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein tại các phiên toà do hãng AP ghi lại: 

"Tôi không làm điều đó vì bản thân mình, mà vì Iraq. Tôi không bênh vực mình, mà bênh vực dân chúng. Tôi không sợ bị xử tử" - cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein phát biểu tại phiên toà ngày 5/12/2005 trong phiên xét xử ông ta với tội danh thảm sát 148 người Shiite ở Dujail.

"Tôi không than phiền về người Mỹ, vì tôi có thể chọc tay vào mắt họ" - ngày 21/12/2005, sau khi cáo buộc các lính gác Mỹ đánh đập mình. 

"Trong suốt 35 năm tôi lãnh đạo ông, vậy mà ông lại nói Đuổi ông ta ra? Suốt 35 năm, tôi là người quyết định các quyền của ông", Saddam nói với chánh án ngày 29/1/2006, sau khi vị này ra lệnh đuổi cựu tổng thống khỏi phòng xử.

"Tôi mà xử tử một thiếu niên Iraq ư? Tôi sẽ không làm việc đó cho dù các người có móc mắt tôi ra”, phát biểu ngày 5/4/2006, trước những lời cáo buộc: trong những người Shiite bị giết, có một số là trẻ em. 

"Ông có thể sợ bộ trưởng Nội vụ, nhưng ông ta chả làm được cho con chó của tôi sợ”, ngày 5/4/2006, đáp lại vị chánh án, khi ông đề nghị cựu tổng thống không đưa ra những phát biểu mang tính chính trị về tân chính phủ Iraq.

"Tôi là Saddam Hussein, tổng thống Iraq. Tôi ở trên tất cả", ngày 22/5/2006. 

"Tôi xin nhắc để ông, một người Iraq, nhớ ràng nếu bị tuyên án tử hình, tôi - một quân nhân phải được chết bằng cách xử bắn", ngày 26/7/2006. 

"Kể cả 1.000 người như ông cũng không thể làm tôi khiếp sợ” , ngày 26/7/2006, với chánh án. 

"Nhân dân muôn năm. Kẻ thù của nhân dân sẽ chết!”, ngày 5/11/2006 , sau khi bị tuyên án tử hình. 

"Tôi kêu gọi tất cả người dân Iraq, cả người Arab và người Kurd, hãy hòa giải và bắt tay nhau”, ngày 7/11/2006, tại phiên tòa xét xử vì tội diệt chủng trong vụ đàn áp người Kurd ở Iraq.

Theo hãng AP, tại phiên toà đặc biệt xử ngày 5/4/2006, cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein đã né tránh các câu hỏi của các công tố viên trong phiên thẩm vấn ông về việc đã đàn áp thắng tay những người Hồi giáo dòng Shiite vào năm 1982. Tuy nhiên, ông thừa nhận đã thông qua án tử hình 148 người Hồi giáo dòng Shiite, bởi ông cho rằng họ âm mưu ám sát ông. Trả lời câu hỏi của Chánh án Jaafar al-Mussawi thẩm vấn Saddam về quyết định thông qua án tử hình 148 người Shiite, ông đáp: "Đó là một trong các nhiệm vụ của tổng thống". Trước đó, trong phiên tòa xét xử Saddam hôm 28/2/2006, các công tố viên đưa ra các tài liệu cho thấy Saddam Hussein đã phê chuẩn lệnh tử hình 148 người Shiite vào năm 1982, và đây là bằng chứng rõ ràng nhất chống lại Saddam trong các phiên tòa xét xử ông. Song Saddam Hussein đã từ chối xác nhận chữ ký trên các tập tài liệu do các công tố viên trưng ra là của mình. Khi họ đưa các tấm thẻ căn cước của những đứa trẻ bị tử hình mà theo họ là do ông ký lệnh, ông vẫn phủ nhận, cho đó là chữ ký giả.

Đó là tội mà Saddam Hussein phải trả giá, nhưng chưa hết. Theo hãng BBC, AP và Xinhua, Saddam bị buộc tội tra tấn và giết người. Chánh án Raouf Abdel-Rahman hôm 15/5/2006 đã chính thức buộc tội cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein với tội danh tra tấn và giết phụ nữ và trẻ em cũng như bắt giữ 399 người trong cuộc trừng trị những người Shiite vào những năm 1980. Nhưng ông Saddam Hussein chỉ ngồi một mình ở hàng ghế bị cáo khi tòa đọc lời buộc tội, đã từ chối trả lời khi chánh án Raouf Abdel-Rahman yêu cầu ông nhận tội hoặc không. "Tôi không thể chỉ nói có hoặc không có. Các ông đọc tất cả những lời buộc tội vì công chúng, và tôi không thể trả lời nó", Saddam đáp. "Điều này sẽ chẳng bao giờ làm suy suyển dù chỉ một sợi tóc trên đầu tôi”.

Kết thúc phiên toà phức tạp

Theo hãng BBC và AP, ngày 5/11/2006 khi bước vào phòng xử án, Saddam Hussein mặc một bộ vest tối màu và áo sơ mi trắng như thường lệ. Ngoài ra ông còn mang theo một quyển kinh Koran. Khi thẩm phán Raouf Abdel - Rahman yêu cầu ông đứng lên để nghe đọc lời tuyên án, cựu Tổng thống Iraq đã từ chối. Ông đã bị đưa ra khỏi phòng xử án sau đó. Khi quan toà chuẩn bị tuyên án Saddam Hussein đã hô vang "Alahu Akbar!” (Chúa vĩ đại) và "Iraq muôn năm! người Iraq muôn năm! Hãy giày xéo những kẻ phản bội!".

Nhận xét về bản án mà toà đã tuyên đối với cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein, Thủ tướng Iraq Nouri Maliki đã ngợi ca bản án này trong bài phát biểu trên truyền hình. Ông nhận định bản án "không chỉ là bản án cho một người, mà cho cả một giai đoạn đen tối mà người đó lãnh đạo" và phần nào giúp làm dịu đau thương của những người vợ mất chồng, những đứa trẻ mất cha mẹ.

Phóng viên BBC tường thuật lại quá trình tuyên án như sau: Cựu Tổng thống trông có vẻ bị sốc và tức giận khi bản án được thông qua. Ông tiếp tục quát tháo và lên án phiên toà, thẩm phán và lực lượng quân đội do Mỹ dẫn đầu ở Iraq. Khi được dẫn ra khỏi phòng xét xử, Saddam Hussein dường như đã mỉm cười, một nụ cười đắc thắng. "Thể như ông ấy đang nghĩ: Tôi đã đến đây và làm được cái việc tôi đã định làm".

Tường thuật lại thái độ của ông Saddam Hussein trước khi toà tuyên án, hãng Reuters nhận xét: Trước cái chết cựu lãnh đạo Iraq Saddam Husein tỏ ra khinh thường án tử hình khi ông tuyên bố không sợ chết và kêu gọi Mỹ hãy rút quân về nước như họ đã từng làm tại Việt Nam. Các luật sư của ông Saddam cho biết họ đã nói chuyện một cách vui vẻ với nhà cựu độc tài suốt hơn 3 giờ đồng hồ ngay trước khi toà tuyên án tử hình. Chủ đề là về tình hình bạo lực tại Iraq và việc Mỹ sắp thua trong cuộc chiến tại đây. Cựu Tổng thống tỏ ra như không quan tâm tới việc phiên toà sẽ diễn ra thế nào mà ông chủ yếu tập trung vào tình hình đất nước và tỉ lệ binh lính Mỹ thiệt mạng ngày càng gia tăng tại Iraq. Khali al-Dulaimi, trưởng đoàn luật sư biện hộ cho biết: "Ông ấy hoàn toàn không quan tâm gì tới bản án. Sự thật, phiên toà này là một trò hề và đầy nhạo báng".

Các luật sư thuật lại lời của ông Saddam tại toà: "Tôi không cảm thấy một chút sợ sệt. Tôi sẽ chết một cách vinh quang, trong niềm tự hào của dân tộc và quốc gia Arab thân yêu của tôi, nhưng những kẻ xâm lược Mỹ nên rút quân về nước trong sự bẽ mặt và thất bại”. Cũng tại phiên toà, khi được một luật sư chuyển cho cuốn sách "Những năm tháng của tôi tại Iraq: Nỗ lực để xây dựng một tương lai hy vọng" (tác giả là Paul Bremer, nhà cầm quyền Mỹ tại Iraq từ năm 2003), Saddam chỉ nói: "Tôi có thể nhìn thấy Mỹ đang chìm dần trong bãi lầy Iraq, giống như những gì đã xảy ra tại Việt Nam". Cũng theo hãng BBC, ông Saddam coi cái chết là "sự hy sinh". Cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein nói ông sẵn sàng chết và coi đó như là sự hy sinh cho Iraq, bên cạnh kêu gọi người Iraq đoàn kết chống lại kẻ thù. Trong một lá thư viết từ xà lim nơi bị giam cầm Saddanl Hussein nói cái chết của ông sẽ đưa ông trở thành một kẻ tử vì đạo thực sự. Ông Saddam Hussein viết: "Tôi sẽ hy sinh. Nếu đấng tạo hóa ý nguyện tôi làm chuyện này, ngài sẽ đưa tôi vào danh sách những người tốt kẻ tử vì đạo chân chính".

Tuyên án của toà 

Saddam Hussein, cựu Tổng thống Iraq, có tội và bị kết án tử hình. 

Barzan Ibrahim al-Tikriti, em cùng cha khác mẹ của Saddam, có tội, bị kết án tử hình. 

Awad Hamed al-Bandar, Chánh án toà án Cách mạng Iraq, có tội, bị kết án tử hình. 

Taha Yasin Ramadan, cựu Phó tổng thống Iraq, có tội, bị kết án chung thân. 

Abdullah Kadhem Ruaid, thành viên cấp cao của đảng Baath, có tội, bị kết án 15 năm tù giam. 

Abdullah Rawed Mizher, thành viên cấp cao của đảng Baath, có tội, bị kết án 15 năm tù giam. 

Ali Daeem Ali, thành viên cấp cao của đảng Baath, có tội, bị kết án 15 năm tù giam. 

Mohammed Azawi Ali, thành viên của đảng Baath, được tha.

Phản ứng sau khi toà tuyên án đối với cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein cũng khác nhau. Ở quận Sadr, quận của người Shiite, nhiều người đổ ra đường. Họ lái xe lòng vòng qua các con phố và hú còi ăn mừng. Cảnh ăn mừng tương tự còn thấy ở thành phố linh thiêng Najaf và nhiều nơi khác. Ở Baghdad, người ta cũng ăn mừng, bất chấp lệnh giới nghiêm suốt 12 tiếng ban ngày, do lo sợ người Sunni ủng hộ Saddam Hussein có thể gây loạn. Tuy nhiên, người Sunni ở Tikrit, quê nhà của cựu Tổng thống, đã xuống đường hô vang: "Chúng tôi sẽ trả thù cho ngài, Saddam". Ngay sau khi tòa tuyên Saddam án tử hình, Bộ Nội vụ Iraq ra lệnh phong tỏa hai kênh truyền hình của người Hồi giáo dòng Sunni do vi phạm thiết quân luật và lệnh cấm phát những thông tin "có thể gây mất ổn định đất nước".

Giống như bất kỳ một phiên toà nào xét xử tội phạm trên thế giới, bị cáo có thể có quyền kháng án. Cựu Tổng thống Saddam Hussein và các đồng bị cáo khác cũng có quyền kháng án. Tuy nhiên, việc kháng án mất vài tuần và sẽ không thể xoay chuyển được tình hình. Nhiều người đã lên án phiên toà, và băn khoăn về tính pháp lý của nó. Trước khi phiên toà bắt đầu cựu chưởng lý Mỹ Ramsey Clark, người nhận làm luật sư bào chữa cho Saddam, đã bị đưa ra khỏi phòng xét xử. Lý do bởi Clark đã gửi cho quan toà một tờ giấy trong đó ông gọi phiên toà là một "sự nhạo báng". Nhóm luật sư bảo vệ Saddam cũng tố cáo chính phủ Iraq đã can thiệp vào phiên toà. Còn cựu luật sư Mỹ cũng chỉ trích thời gian toà đưa ra tuyên án. Bởi nó chỉ cách ngày bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ vài ngày, cuộc bầu cử mà Đảng Cộng hoà của Tổng thống Bush có nguy cơ mất Quốc hội vào tay Đảng Dân chủ vì cuộc chiến ở Iraq

Cựu tổng thống Saddam Hussein bị treo cổ - Diễn biến cuộc hành quyết Saddam Hussein .

Cuộc đời biến động và đầy tranh cãi của Saddam Hussein đã chấm dứt trước lúc bình minh ngày 30/12/2006 trên giá treo cổ vào lúc gần 6 giờ sáng giờ địa phương (tức gần 10 giờ sáng Việt Nam). Theo hãng Reuters, AP, nơi hành quyết cựu Tổng thống Iraq được người Mỹ gọi là "Trại công lý", nằm ở khu ngoại ô Khadimeya phía bắc Baghdad, bên ngoài vùng Xanh. Địa điểm được thắt chặt an ninh này là nơi từng thực thi nhiều bản án tử hình trước đây.

Một nhóm nhỏ người Iraq, bao gồm đại diện của thủ tướng nước này cùng một giáo sĩ đạo Hồi dòng Sunni đã được đưa tới chứng kiến cuộc xử tử. Một người anh em với Saddam là Barzan Ibrahim al-Tikriti và cựu chánh án tòa án cách mạng Iraq Alwad Hamed al-Bandar, hai tử tù cùng bị tuyên án cùng ngày với Saddam, bị hành quyết sau.

Cả ba tử tù nói trên bị một tòa hình sự đặc biệt của Iraq tuyên án hôm 5/11/2006 sau quá trình xét xử kéo dài hơn một năm vì tội thảm sát 148 người Hồi giáo dòng Shiite tại thị trấn Dujail, năm 1982. Sự kiện này diễn ra sau vụ ám sát bất thành nhằm vào Saddam khi đó đang là tổng thống Iraq.

Theo các nhân chứng kể lại, một thẩm phán Iraq đọc to lệnh thi hành án trong khi cựu Tổng thống Iraq im lặng. Saddam sau đó trao cuốn kinh Koran cho một người có mặt tại buổi hành quyết và dặn đưa cho một người bạn của ông.

Tiếp theo, chiếc thòng lọng được đặt quanh cổ Saddam Husein. Cố vấn an ninh quốc gia Iraq Mouwafak al-Rubaie, người cũng chứng kiến cuộc hành quyết kể lại, tử tù Saddam đã từ chối dùng chiếc mũ trùm đầu như trong các cuộc hành quyết khác Những người áp giải quấn một dải vải màu đen quanh cổ của cựu Tổng thống. Sau đó Saddam Hussein bị treo lên giá. Toàn bộ quá trình hành quyết diễn ra chỉ trong vài phút.

Do lo ngại việc nhiều người có thể sẽ không tin Saddam Hussein đã chết nên diễn biến cuộc hành quyết được ghi hình đầy đủ. Theo kế hoạch, đoạn phim này sẽ được công bố trong một số trường hợp như là bằng chứng về cái chết của cựu Tổng thống một thời tại Iraq.

Vụ hành quyết Saddam Hussein khép lại một chương quan trọng và đầy biến động của lịch sử Iraq hiện đại. Phản ứng của người dân Iraq về cuộc hành quyết này phụ thuộc vào quan điểm chính trị, tôn giáo và sắc tộc của họ. Người Hồi giáo dòng Shiite và cộng đồng người Kurd chiếm đa số sẽ ăn mừng, trong khi người Hồi giáo dòng Suuni có phản ứng ngược lại.

Cái chết được báo trước.

Vị cựu lãnh đạo 69 tuổi tỏ ra rất bình thản đón nhận cái chết. "Ông ta trông bình tĩnh và không hề run sợ" - một nhân chứng kể lại với hãng Reuters. Ông Saddam bị cùm tay và đã yêu cầu lính canh không bịt mặt mình trong suốt thời gian diễn ra buổi hành quyết. Ông đã đọc một đoạn kinh Hồi giáo trong lúc bị các lính canh áp giải đến giá treo cổ: "Không có thánh thần nào ngoài Thượng đế và Đức Mohammed là sứ giả của Người".

Một người chứng kiến có tên Al-Rubaie cho biết Saddam không có yêu cầu gì trước khi chết. Ông cầm trên tay một quyển kinh Koran và nói: "Tôi muốn quyển kinh được giao cho người có tên là Bander”. Al-Rubaie không biết Bander là ai. Trước khi chiếc thòng lọng quàng qua cổ, Saddam hô vang: "Thượng đế vĩ đại. Đất nước sẽ chiến thắng và Palestin là quốc gia Arab”.

Al-Rubaie cho biết ông Saddam đã bị hành hình tại một trụ sở cũ của cơ quan tình báo quân đội ở Kazimiyah, khu vực có đông người Shiite sinh sống tại Baghdad.

Lễ Eid al-Adha không yên tĩnh

Ông Saddam bị hành hình đứng vào ngày các tín đồ Hồi giáo bước vào kỳ nghỉ lễ Eid al-Adha, một trong những kỳ nghỉ quan trọng của đạo Hồi. Điều này mang một ý nghĩa biểu tượng rất lớn, vì kỳ nghỉ Eid al-Adha để tưởng nhớ sự kiện đấng tiên tri Abraham hy sinh khi Thượng đế buộc ông giết con trai của mình. Nhiều người Shiite cho rằng cái chết của ông Saddam là một món quà từ Thượng đế. Ý nghĩa này sẽ càng đào sâu thêm lòng căm thù của người Sunni đối với người Shiite. 

Đài truyền hình quốc gia Iraq đã chiếu đoạn băng ghi cảnh buổi hành quyết để người dân Iraq tin rằng cựu lãnh đạo của họ đã chết. Theo lời một người chứng kiến, thi thể của ông Saddam đã được đưa vào một chiếc xe cứu thương và đặt vào quan tài Trước đó, con gái của ông Saddam Hussein, bà Raghd (đang lưu vong ở Jordani), đã yêu cầu được chôn cất cha mình tại Yemen cho đến khi Iraq được giải phóng.

Những phút cuối của Saddam Hussein

Hãng BBC cho biết, những giây cuối cùng của cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein dần hiện lên đầy đủ qua lời kể của nhân chứng và các đoạn băng hình video. Quan toà Munir Haddad, chứng kiến tận mắt vụ hành quyết, kể về cái chết của người mà ông đánh giá là hiên ngang đến cùng này. 

Trong đoạn băng chính thức mà giới chức Iraq đưa ra vài giờ sau vụ hành hình không có âm thanh, cho thấy một Saddam Hussein lặng lẽ kiên định trên giá treo cổ, sẵn sàng đợi cái chết. Đoạn băng không có phần treo cổ. 

Nhưng đoạn video thứ hai, được quay bằng một điện thoại di động trong tay một người chứng kiến vụ hành quyết, quay từ bên dưới giá treo - cho thấy một cảnh tượng đầy giận dữ. Các nhân chứng thét lên những câu lăng nhục cựu tổng thống, và ông này cũng đập lại họ. Đoạn băng có cả cảnh tả cái chết của Saddam Hussein.

Vụ treo cổ diễn ra lúc 6 giờ sáng ngày 30/12/2006, ngay trước khi mặt trời lên, tại một địa điểm từng diễn ra nhiều vụ hành quyết dưới thời Saddam Hussein làm tổng thống. 

Saddam Hussein được đưa lên chỗ hành hình lát bê tông, xung quanh là những lính gác đeo mặt nạ đen. Mặc chiếc sơ mi trắng, bộ vest đen và áo khoác cùng màu, tay Saddam Hussein bị trói nhưng ông vẫn cầm một cuốn kinh Koran. Cuốn kinh này ông yêu cầu trao lại cho một người bạn. Quan tòa đọc to bản án tử hình. Và đây là những gì diễn ra sau đó, theo lời kể của quan tòa Haddad. 

Một trong những lính gác có mặt ở đó hỏi Saddam Hussein rằng ông sợ chết không. Saddam Hussein đáp lại: "Tôi đã dành cả cuộc đời mình chiến đấu chống những kẻ phản bội và những tên xâm lược". Một lính khác hỏi tiếp: “Tại sao ông huỷ hoại Iraq, hủy hoại chúng tôi? Ông để chúng tôi đói, ông để người Mỹ chiếm đóng đất nước tôi". 

Câu trả lời là: "Tôi hủy hoại những tên xâm lược. Tôi hủy hoại những kẻ thù của đất nước Iraq... Tôi đã đưa đất nước Iraq từ chỗ nghèo nàn đến thịnh vượng". 

Saddam Hussein nói tiếp: "Đây là sự kết thúc… kết thúc cuộc đời tôi. Nhưng tôi đã bắt đầu cuộc sống như một chiến sĩ, một chiến binh chính trị - vì thế cái chết không bao giờ đe dọa được tôi".

Chiếc còng trên tay Saddam Hussein được tháo ra, nhưng chân vẫn bị cùm. Ông chắp tay sau lưng. Kế đó Saddam Hussein được đưa lên bậc cầu thang để đến đứng ở điểm cao nhất trên sàn của giá treo cổ. 

"Ông ấy hô khẩu hiệu, như vẫn thường làm thế. "Đấng tối cao vĩ đại", và những câu khẩu hiệu chính trị như "Đả đảo Mỹ" và "Đả đảo những kẻ xâm lược", quan tòa Haddad kể tiếp. Ông ấy nói: "Chúng ta sẽ lên thiên đàng, kẻ thù của chúng ta sẽ bị đày xuống địa ngục". 

Ông ấy kêu gọi sự tha thứ và thương yêu giữa những người Iraq, nhưng cũng nhấn mạnh rằng người Iraq phải chiến đấu chống lại người Mỹ và Iran. 

Đến lúc này, đoạn băng chính thức cho thấy hình ảnh một Saddam Hussein lặng lẽ và dường như phục tùng đứng dưới giá treo cổ. Xung quanh ông là những lính canh đeo mặt nạ và mặc quần áo dân sự. 

Đột nhiên đoạn băng cho thấy tấm ván sàn (sẽ sập xuống) trông rất kinh hãi, có một lá chắn hình tròn màu đỏ bằng kim loại ở phía trên. Sợi dây thừng to từ trên trần cao thò xuống. 

Một người mang mặt nạ làm cử chỉ về phía giá treo. Saddam Hussein liếc nhìn lên, sau đó nhìn vào mặt người kia, dường như ông đưa ra một câu hỏi. Người đàn ông đưa tay dọc cổ và ngực Saddam Hussein, có vẻ như đang giải thích rằng cái dây kia sẽ được choàng quanh người ông rồi lên cổ, trước khi nút thắt siết lại. Nhưng dường như cựu Tổng thống không chăm chú nghe.

Một mảnh vải đen được mang ra và quấn quanh cổ của cựu Tổng thống. Rồi trong lúc một đao phủ túm miếng vải từ phía sau gáy Saddam Hussein, ông được đưa lên sàn. Saddam Hussein đứng thẳng và im lặng trên tấm ván sàn, mặt hướng thẳng về phía trước, trong lúc chiếc thòng lọng sà xuống thấp và thu nhỏ lại quanh cổ ông. Đến lúc này, đoạn băng chính thức chấm dứt. 

Đoạn băng thứ hai bắt đầu với việc Saddam Hussein bị dẫn lên tấm ván sàn. Nền cảnh màu đen, thi thoảng chớp sáng do ánh đèn của những người chứng kiến chụp ảnh.

Khi ông được đẩy lên đứng ở chỗ ván sàn, đám đông bên dưới xì xào nói chuyện. Nhưng ngay khi chiếc thòng lọng tròng vào, họ dường như bị kích động hơn, một số người thét lên những câu sỉ nhục.

Quan tòa Haddad nhắc lại chuyện này và nói: “Một số lính gác lăng mạ ông ấy - bằng cách thét lên những từ của người Hồi giáo". Một người không rõ mặt hét "Cút về địa ngục", một số khác reo tên của giáo sĩ Shiite Moqtada ai Sadr và Mohammed Bakr Sadr, những kẻ thù của Saddam Hussein.

Đáp lại Saddam Hussein hỏi với vẻ mỉa mai: "Các người thấy thế là dũng cảm lắm à?".

Một giáo sĩ đạo Hồi trong đám đông yêu cầu Saddam Hussein cầu nguyện. Ông này làm theo, nhưng với "vẻ châm biếm" - theo lời mô tả của quan tòa Haddad.

Bằng một giọng rõ ràng, Saddam Hussein bắt đầu ngân nga một câu kinh Hồi giáo, rằng "Không có Chúa trời mà chỉ có thánh Alah, tôi thừa nhận rằng Mohammad là sứ giả của thánh Alah. Không có Chúa trời mà chỉ có thánh Alah, tôi thừa nhận rằng Mohammad" - lời ông bị cắt ngang bởi tấm ván sàn sập xuống kèm một thứ âm thanh cực mạnh. Saddam Hussein rơi xuống. Tiếng ồn ào lên, một giọng rất to hét lên câu rủa. Camera quay một cách điên cuồng trong vài giây trước khi dừng lại ở cận cảnh đầu của tử tội, vẫn trong chiếc thòng lọng, gương mặt không còn sự sống.

Cổ của Saddam Hussein dường như đã gãy vì cú ngã. Quan tòa Haddad nói rằng cựu Tổng thống đã qua đời gần như tức khắc. "Tôi thấy dấu vết của sợi dây, cảnh tượng thật khủng khiếp" ông ta nói.

Nhân chứng kể lại vụ hành quyết Saddam Hussein

Theo hãng BBC Munqith al-Faroun, vị công tố viên chứng kiến việc treo cổ cựu Tổng thống Iraq Saddam Hussein kể lại: "Cả tôi - công tố viên - và vị thẩm phán đại diện tòa án, có tất cả 14 người. Hai nhóm, mỗi nhóm 7 người, tới nơi hành quyết bằng trực thăng". 

Vì lý do an ninh, tất cả 14 người đều bị kiểm tra xem họ có mang vũ khí hay camera theo không. Tất cả chờ khoảng 10 phút trước khi bước vào một căn phòng nhỏ. Sau đó, Saddam Hussein bước vào cùng hai cảnh sát thuộc Bộ Tư pháp. Một cảnh sát thứ ba đi đằng sau. 

"Saddam Hussein bước vào và cử động của ông ấy rất lạ. Ông ấy mặc bộ đồng phục mà các vị đã nhìn thấy trong ảnh, đội một chiếc mũ len. Saddam thường xuyên nhìn quanh và tay cử động liên tục", - Faroun kể. 

Vị công tố viên bảo ông ngồi. Saddam khom người trên ghế cho đến khi vị thẩm phán bắt đầu đọc bản án. Sau đó, ông mới bắt đầu để tâm tới xung quanh. Saddam hét lên những câu mà ông từng nói tại tòa án: "Nhân dân muôn năm, đất nước muôn năm, đả đảo những kẻ phản bội”. 

Sau khi bản án được đọc lên, cả nhóm sang phòng hành quyết ở bên cạnh. "Căn phòng rất nhỏ, và có một cái thềm để giá treo cổ cùng một cái cửa sập. Ngoài 14 nhân chứng ban đầu, còn có thêm 4 người tham gia hành quyết thuộc Bộ Tư pháp", Faroun kể.

"Tay của Saddam bị cùm ở đằng trước. Ông ấy đang mang cuốn kinh Koran. Tôi lấy cuốn sách trong tay ông và ông nói: Hãy giữ nó cho đến khi ông gặp được một thành viên gia đình tôi và trao lại cho người đó. Sau đó, tay của ông bị trói ở sau lưng, chân cũng bị trói. Ông ấy nói: Làm sao tôi có thể trèo bậc thang lên giá treo cổ? Các cảnh sát ngỏ ý giúp. 

Những người hành quyết muốn ông ấy đội cái mũ trùm đầu dành cho người bị treo cổ. Ông ấy từ chối. Vì vậy, họ mang tới một miếng vải và nói rằng nó sẽ giúp bảo vệ cổ ông. Saddam đồng ý. Khi người ta quàng dây thừng quanh cổ ông ấy một số lính gác đang đứng ở cửa, chứ không phải trong phòng. Họ đọc những lời cầu nguyện lên Đấng tiên tri Mohammed. Ông ấy cùng cầu nguyện với họ, và một người trong số đó bỗng hét lên: Moqtada, Moqtada. Tôi nói rằng không cần phải làm thế". 

Đến lúc này, 6 hay 7 trong số những người lính gác nói trên đã vào trong phòng. Hai chiếc camera chính thức bắt đầu quay vụ treo cổ. Mục đích của việc quay phim là để ngăn chặn những tin đồn rằng vụ hành quyết là giả. 

Faroun cho biết ông nhìn thấy một số người dùng điện thoại di động để quay đoạn phim không chính thức ghi lại cảnh treo cổ, nhưng không biết tên họ: "Kể cả nếu giờ gặp lại, tôi cũng sẽ không thể nhận ra họ”. 

Khi được hỏi tại sao ông không ngăn chặn hành động đó, vị công tố viên nói: "Họ không phạm luật. Việc xử tử không bí mật mà công khai. Và ở Iraq, người ta sẽ đưa dân chúng tới xem các vụ hành quyết, vì nó sẽ là cách răn đe những người khác, và có camera quay lại những vụ này”.

Sau khi việc hành quyết kết thúc, một bác sĩ kiểm tra để chắc chắn là nhà độc tài Saddam đã chết.

Bài thơ cuối cùng của Saddam Hussein

Cựu Tổng thống Iraq ngồi một mình 3 năm liền trong xà lim biệt giam của Mỹ. Râu bạc đi, hai con trai đã chết và giá treo cổ đang chờ, nhưng Saddam Hussein vẫn thường làm thơ. Bài thơ cuối của ông có tên "Hãy trải lòng". 

Bài thơ cuối cùng viết trước khi chết giống như một lời kêu gọi vang lên từ đáy mồ. Bản sao của bài thơ, cùng với di chúc, nằm trong số các tư trang mà Saddam Hussein để lại trong nhà tù của Mỹ, đã được trao lại cho gia đình ông ở Tikrit. 

Nội dung của "Hãy trải lòng" là sự pha trộn giữa sự thách thức và suy ngẫm, không một chút hối tiếc. Nó không đề cập đến những người đã chết, không có bóng dáng của niềm ăn năn hay nỗi buồn bã. 

Bài thơ chứa đầy những từ ngữ hoa mỹ - đặc điểm nổi bật trong văn chương của Saddam Hussein, bắt đầu bằng lời ca ngợi tình yêu của bản thân ông đối với nhân dân.

Hãy trải lòng 

Tâm hồn người là bạn của tôi, tâm hồn người là tình yêu của tôi. 

Đối với trái tim tôi, không nơi nào ấm áp bằng tâm hồn người.

Kẻ thù cõng những tên ngoại bang vào xã tắc chúng ta. 

Chúng sẽ phải than khóc. 

Đây ta phơi lồng ngực trước bầy sói. 

Không run sợ trước lũ thú cuồng bạo.

Ta hy sinh tâm hồn này cho Người và Tổ quốc. 

Máu ta sẵn sàng đổ những lúc khó khăn.

Chúng ta không bao giờ quỳ gối khi bị tấn công. 

Thậm chí còn đối xử với kẻ thù một cách cao thượng.

Saddam Hussein